کشور ما، ایران نیز مانند تمام کشورهای درحال توسعه در پی یافتن اقتصادی پایدار است. اقتصادی که تنها به صادرات نفت متکی نباشد و صادرات غیرنفتی نیز درصد بالایی از تامین اقتصادی کشور را به خود اختصاص دهد. زعفران از جمله مواد غیرنفتی‌ای است که صادرات آن، پتانسیل بالا و تقریبا ناشناخته‌ای بین عموم مردم دارد. در این پست توضیح کاملی از برداشت زعفران و نکاتی بسیار پراهمیت در این باره را برای شما کشاورزان و صادرکنندگان عزیز در تدارک دیده‌ایم که مطالعه دقیق آن خالی از لطف نیست.
در ابتدا سعی داریم قبل از پرداختن به برداشت زعفران، ابتدا مراحلی را که باید طی کنیم تا به برداشت زعفران برسیم به ترتیب بررسی کنیم:
خب پس از انجام صحیح مراحل بالا و کنترل آنها، بهتر است به برداشت زعفران بپردازیم!
این مرحله، پر زحمت‌ترین بخش کشاورزی در حوزه زعفران است و حساسیت بالایی را می‌طلبد. برای انجام کامل این مرحله حدودا 15 الی 20 روز زمان نیاز دارید. لازم به ذکر است که گل‌ها حدودا 1 روز عمر می‌کنند و اگر در طی این یک روز برداشت نشوند، کیفیت خود را از دست خواهند داد و از بین خواهند رفت. برداشت هر چقدر دیرتر انجام شود چون گل‌ها در معرض نور خورشید، باد و سایر عوامل آب و هوایی قرار می‌گیرند، کیفیت و مرغوبیت خود را از دست خواهند داد.
با رسیدن دمای پیازها به 8 درجه سانتی‌گراد برداشت زعفران آغاز میشود. بسته به این نکته در برخی مناطق از اوایل آبان ماه و در مناطق دیگر از اوایل آذر ماه عمل برداشت صورت می‌گیرد. با ظهور گلهای بنفش در مزرعه، فرآیند برداشت شروع میشود. مدت زمان برداشت به شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد و حدودا سه هفته طول خواهد کشید.
اولین گام در رشد زعفران و پدیدار شدن گل‌ها بالا آمدن تیچ‌ها می‌باشد. تیچ‌ها اولین قسمت رویشی پیاز زعفران هستند که سر از خاک بیرون می‌آورند. برای آشنایی بیشتر با فرایند رشد گل‌ها و بالا آمدن تیچ‌ها ویدئوی زیر را مشاهده کنید.
مقدار گل‌ها در روزهای هفتم تا دهم به بیشترین مقدار خود میرسد. بهتر است که برداشت تا حد امکان در زمانی نزدیک به این ایام انجام شود. برداشت زعفران در منطقه خراسان قبل از طلوع آفتاب انجام میشود. در برخی مناطق مثل همدان از ساعت 8 صبح گلدهی شروع میشود و تا بعد از ظهر یا عصر ادامه دارد.
نکته مهمی که باید مورد توجه قرار داد این است که کاشت زعفران در سال اول محصول چندانی نخواهد داشت و ممکن است فقط تعدادی از پیازهای درشت گل بدهند. برای اطلاعات بیشتر مقاله درآمد کاشت زعفران را مطالعه کنید.
توجه داشته باشید که زمان برداشت زعفران محدود است و شما باید بین زمان برداشت، مساحت مزرعه و تعداد کارگران‌تان تناسب لازم را ایجاد کنید.
گلهای زعفران باید سریعا پس از چیده شدن از کلاله جدا شوند چون ممکن است گرده های پرچم بر سطح کلاله‌ها بچسبند. در نتیجه وجود فاصله بین زمان برداشت و جداسازی گل از کلاله، ممکن است فرآیند جداسازی را با مشکل روبه‌رو کند. در نتیجه کلاله‌ها آسیب دیده و از کیفیت زعفران کاسته میشود.
نکته‌ای که باید در این مرحله به آن توجه داشت: بهتر است برای حفظ هرچه بهتر کیفیت زعفران، عمل برداشت را زمانی انجام دهید که گل ها بصورت غنچه یا نیمه‌باز باشند.
این روش درواقع روش متداول برداشت زعفران است. در این روش، تعداد کارگرها با توجه به سال برداشت متغیر است. به ازای هرهکتار، در سال اول به ۵ یا ۶ نفر؛ سال دوم به ۱۰ نفر و در سال سوم و سال‌های پس از آن به ۱۵ نفر نیاز است.
در این روش می‌توانید از انواع ماشین‌های برداشت گل، نظیر مدل کوله‌ای، مدل کالسکه‌ای و مدل اسپانیایی استفاده کنید. روش اسپانیایی بیشتر برای زمین‌های کم‌تراکم توصیه میشود.
اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این روش هنوز به طور دقیق پاسخ‌گو نبوده و در بیشتر مناطق از روش برداشت با دست استفاده میشود.
در خصوص دستمزد کارگران، حتما توجه داشته باشید که پرداخت دستمزد بر حسب کیلوگرم گل چیده‌شده می‌باشد.
همان‌طور که در بالا اشاره شد نیز بهتر است در جداسازی گل‌ها (اصطلاحا پر کردن) سرعت عمل به خرج دهید. محلی که به جداسازی اختصاص می‌دهید باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد. در حین جداسازی نیز باید تمام نکات بهداشتی توسط افرادی که فرآیند جداسازی را انجام می‌دهند، رعایت شود.
فرآیند جداسازی بستگی به نوع زعفرانی که قصد تمیز کردن آن را دارید، بستگی دارد. مثلا کشاورزی قصد دارد زعفران خود از نوع زعفران سرگل باشد و کشاورز دیگر پوشال. برای اطلاع از ارقام زعفران مقاله انواع زعفران را مطالعه کنید.
نحوه جدا کردن گل های زعفران تاثیر بسیار زیادی که روی خرید زعفران دارد که در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.
از درون گل، کلاله سه‌شاخه را از بقیه اجزای گل جدا می‌کنیم، به‌طور مرتب روی هم می‌چینیم و در همین حالت نیز خشک می‌کنیم. در این حالت زعفران دسته خواهیم داشت.
کلاله‌ها را از محل اتصال به خامه قطع کرده، جمع‌آوری و خشک می‌کنیم. به این نوع از زعفران اصطلاحا زعفران سرگل می‌گوییم. شاخه‌های زعفران سرگل از زعفران نگین کوتاه‌تر هستند.
در این روش علاوه بر کلاله قسمت‌هایی از خامه که به آن متصل می‌ماند نیز جدا میشود. سپس چیده و خشک میشود. در این روش ما زعفران پوشال را می‌بینیم.
در این روش باید شاخه‌های زعفران به صورت راست و بدون خمیدگی باشند و نباید هیچ خامه‌ای در زعفران دیده شود.
بعضی از روش های جدا سازی که در بالا اشاره کردیم، به نحوه خشک کردن زعفران هم مربوط میشود که در آینده مقاله تخصصی در مورد آن منتشر خواهد شد.
پس از برداشت زعفران و خشک‌کردن آن، حالا نوبت به بسته‌بندی میرسد. این مرحله نیز باید با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. بسته به سلیقه خود، شما می‌توانید زعفران‌ها را در ظروف شیشه‌ای، پاکت‌ها، قوطی‌های آلومینیومی و … بسته‌بندی کنید. اما باید این نکته را حتما در نظر بگیرید که درجه حرارت محل نگهداری زعفران هرگز نباید بیشتر از 20 درجه سانتی‌گراد باشد. و بهتر است که زعفران‌ها را داخل یخچال نگهداری کنید.
دقت کنید زعفران ها نباید به هیچ وجه در تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند چون کیفیت خود را به مرور از دست می‌دهند.
من ۶ کیلو پیاز زعفران کاشتم در هر سال تقریبا هر کیلویی چند گرم زعفران میده و آیا باید سم بزنیم تا محصول بده یا مشکلی نداره سم نزنیم
سلام
هر کیلو پیاز زعفران حدود 1.5 تا 2 گرم زعفران میده.
برای تقویت و درشت کردن پیاز ها باید از کودهای مناسب اسفاده کنید.
انواع کود مورد استفاده در کشاورزی
ببخشید من اواخر مهر زعفران کاشتم کی ثمر میده و بعد وقتی زعفران راچیدیم دوباره روز بعدی هم باید بچینیم
زمانی که اختلاف دما شبانه روز به 8 درجه رسید، زعفران شروع به گلدهی می کند.
هر گل زعفران که مشاهده می شود باید چیده شود.
سلام میخواستم بپرسم گل زعفران رو باید ازچه قسمتی چید؟تا روی سطح خاک کافیه و مزاحمتی برای گلهای بعدی نداره؟مچکرم
سلام
از مقاله زیر استفاده کنید
همه چیز درباره برداشت زعفران، هرآنچه باید از برداشت،نگهداری و چیدن گل زعفران بدانید
باسلام وتشکرازراهنمایی شما
منالان دارم گل زعفران برداشت میکنم
سئوام اینه گل را باید از ته چیده بشه
یااینکه از زیر لاله کل هم کنده بشه
کافیست وبرای گلهای بعدی مزاحمتی
ایجاد نمیکند ممنونم راهنمایی کنید
سلام
گل های بنفش باید کامل چیده بشن.
از مقاله زیر هم‌میتونید استفاده کنید
همه چیز درباره برداشت زعفران، هرآنچه باید از برداشت،نگهداری و چیدن گل زعفران بدانید
سلام
خدا قوت
همه مقالات تان عالی و کاربردی است.
آیا سایر قسمت های گل زعفران غیر از کلاله هم قابلیت مصرفی یا تجاری دارند؟
قابلت مصرف دارد ولی تجاری فعلا خیر
سلام
از مطلب مفیدتان متشکرم.
کاش هرجا از انواع زعفران مطلبی نوشتید عکسی از انواع زعفران را قرار دهید تا درک نوشته بهتر انجام شود.
همچین فیلم از مراحل پر کردن و جداسازی زعفران در کنار مطالب قرار دهید.
متشکرم.