آموزش صفر تا صد کاشت زعفران تا گلدهی

کاشت زعفران در ایران به سه هزار سال پیش برمی‌گردد و تاریخچه زعفران به ما می‌گوید که از دوران ماد ها در ایران زعفران کشت شده است.

ما در این مقاله به بررسی صفر تا صد کشت زعفران پرداخته ایم و سعی میکنیم بسیاری از باور های غلط شما را درباره زعفران تغییر دهیم.

آخرین بروزرسانی: ۲۷ اسفند ۱۳۹۸

بزارید در ابتدا برایتان یک داستان از موقع کشت زعفران در منطقه خودمان تعریف کنم.
اولین روزی(حدودا ۱۰ سال پیش) که ما تصمیم به کشت زعفران گرفتیم هیچ منبعی و فرد آشنا به کشت زعفران در منطقه خودمان یعنی همدان پیدا نکردیم.
زعفرانی که خاستگاه اصلی و اولیه آن ایالت ماد و همدان است آیا امکان دارد کسی در این باره اطلاعات درست و کاملی نداشته باشد؟

با یک فردی آشنا شدیم که تامین کننده پیاز زعفران بود. مقداری پیاز زعفران خریداری کردیم، پس از کشت متوجه شدیم بدترین نوع پیاز را به ما فروخته اند. با این وجود موقع برداشت زعفران رسید. مطمئن شدیم که زعفران سازگار با منطقه خودمان است. سال بعد به ۱۶۰۰ کیلومتر دورتر از همدان سفر کردیم و با پیاز زعفران مرغوب به منطقه خودمان برگشتیم و روش های مختلف کشت و پرورش زعفران را در منطقه همدان اجرا کردیم.

همین باعث شد تمامی تجربیات خود را در قالب این مقاله به شما آموزش دهیم.

و اما برگردیم به آموزش کاشت زعفران…

زعفران را در چه آب و هوایی میتوان کشت کرد؟

زعفران یک گیاه نیمه گرمسیری می باشد و در مقابل گرما و سرما مقاومت خیلی خوبی از خود نشان می دهد. زعفران در مناطقی که دارای زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک دارد می توان کشت کرد.

زعفران در بیشتر مناطق کشور رشد خوبی میتواند داشته باشد ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که منطقه شما نباید در تابستان رطوبت داشته باشد و همینطور نباید زمستان های گرمی داشتید باشید چون زعفران در آب و هوای سرد رشد فوق العاده ای را میتواند داشته باشد.

چرخه رشد زعفران از اوایل مهرماه از طریق آبیاری شروع می شود و تا اوایل اردیبهشت ماه ادامه دارد و در اردیبهشت ماه به خواب بهاری و تابستانی می‌رود. در دوره خواب به هیچ عنوان نباید آبیاری نمود چون باعث شکستن خواب زعفران می گردد و چرخه طبیعی زعفران مختل می‌شود.

دمای لازم برای کشت زعفران چقدر است؟

به طور متوسط زعفران در مناطقی که حداکثر دمای ۳۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد و ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا و زمستان متوسط با تجربه چند بار یخ زدگی و دمای حداقل -۵۰ درجه، عملکرد خوبی را به جا می گذارد.

تکنیک های مختلفی در کاشت زعفران وجود دارد، که بسته به منطقه و موقعیت جغرافیایی از روش‌های مختلفی استفاده می شود که در ۸ گام توضیح داده‌ایم:
البته نحوه کاشت زعفران گلخانه ای با کشت خاکی زعفران متفاوت است که پیشنهاد می‌کنیم اگر به این نوع کشت علاقه دارید حتما این مقاله را مطالعه کنید و همینطور اگر قصد دارید زعفران را در گلدان کشت کنید حتما مقاله آموزش کاشت زعفران در خانه را مطالعه کنید.

گام ۱- آماده و سازی زمین

بهترین خاک برای کشت زعفران خاک لومی شنی می باشد، این خاک مستعد ترین محیط کشت برای زعفران را ایجاد می‌کند چون محیط خوبی را برای زعفران مهیا می کند و هم میزان رطوبت قابل دسترس برای پیاز زعفران را تامین می‌کند، پس زمین باید ترکیبی از شن و رس باشد تا در مدت ۵ تا ۷ سالی که پیازچه در داخل خاک می باشد علاوه بر تامین مواد غذایی در شرایط خاص منطقه نیز مقاومت نماید، ph خاک باید بین ۷ الی ۷٫۵ باشد.

بهترین زمان برای شخم زمین

بهترین زمان برای شخم زمین اواخر پاییز یا اول زمستان می باشد و اگر شرایط مهیا نبود می توان در خرداد ماه اقدام به این کار کرد خاک را باید تا عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری شخم زده و در مرحله بعد کود گاوی پوسیده شده را به میزان ۴ تن به همراه ۲۰ کیلو گرم فسفات آمونیوم در هر هزار متر پخش نموده و اقدام به مخلوط نمودن کود با خاک توسط دستگاه کلتیواتور می نمایند،  بعد از این مرحله باید خاک را کاملا مسطح نموده و پستی و بلندی های خاک را رفع نماییم به طوری که موقع کاشت زعفران شاهد ظاهری نامطلوب نباشیم.

گام ۲- تهیه پیاز زعفران

در این مرحله باید به دنبال پیاز زعفران مرغوب جهت انتقال به خاک باشیم، بهترین زمان برای تهیه پیاز از اوایل تیرماه تا اواخر شهریور ماه می باشد. باید حساسیت زیادی در انتخاب پیاز داشته باشیم چون مهمترین و اساسی ترین مسئله در کشت زعفران انتخاب پیازچه سال می باشد.

بعد از تهیه پیاز باید هرچه سریعتر اقدام به کشت آن نماییم زیرا پیازچه وقتی که در هوای آزاد قرار دارد در معرض انواع آفت و بیماری ها می باشد و دلیل دوم اینکه در صورت جمع کردن توده ای پیاز در یکجا باعث افزایش دمای پیازچه ها شده و این شرایط منجر می‌شود که قوه نامیه پیازچه به شدت پایین بیاید و شرایط برای انواع بیماری ها افزایش یابد، هرچقدر فاصله بین آوردن پیازچه ها تا کاشت آنها کمتر باشد بهتر است.

یکی از خدماتی که مجموعه ماه‌چین به کشاورزان ارائه می‌دهد تامین پیاز زعفران مرغوب و ارسال آن به سراسر کشور به همراه ارائه مشاوره کشت زعفران می‌باشد که شما می‌توانید اطلاعات لازم را از طریق صفحه خرید پیاز زعفران جویا شوید.

گام ۳- ضدعفونی کردن پیاز زعفران

موقع کشت زعفران پیاز باید سالم و به دور از هر نوع آلودگی کنه و قارچ باشد. برای همین باید قبل از انتقال و کاشت پیاز باید حتماً پیاز ها را ضدعفونی نمود، این کار را می توان توسط یک مخزن ۱۰۰ الی ۲۰۰ لیتری انجام داد. باید در این مرحله اقدام به تهیه قارچ کش کاربندازیم و کنه کش پروپارژیت نماییم، در داخل مخزن بسته به حجم مخزن از قارچ کش کاربندازیم به میزان دو در هزار و سم کنه کش پروپارژیت به میزان یک و نیم در هزار مایع ضدعفونی کننده را آماده می نماییم در این مرحله باید پیازچه ها را در حجم ۵ الی ۱۰ کیلوگرمی داخل یک ظرف قرار داده و در داخل مخزن به مدت ۳۰ الی ۶۰ ثانیه فرو برده بعد اقدام به کشت پیاز چه ها می نماییم.

گام ۴- عملیات کاشت زعفران

وقتی که زمین را آماده کردیم و اقدام به تهیه پیازچه و ضدعفونی آن نمودیم، باید به خاک انتقال بدهیم. پیازچه زعفران را می توان از موقع خزان بوته کشت نمود.

زمان کاشت زعفران

زمان کشت زعفران از خرداد ماه شروع می شود و تا اوایل مهر ماه ادامه دارد. بهتر است از کاشت پیازچه در اواخر تیر و اوایل مرداد خودداری نمود زیرا در این موقع از سال هوا و زمین بسیار گرم می باشد و احتمال اینکه رطوبت پیازچه موقع جابجایی از بین رود و پیازچه صدمه ببیند بالا می باشد.

روش های کاشت زعفران

از روش های مختلف برای کشت زعفران استفاده میشود:

• کشت کپه ای یا چاله ای
• کشت ردیفی

 کشت کپه ای زعفران

در این روش توسط بیل اقدام به حفر چاله به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر می نماییم در این مرحله یک نفر به تعداد ۳ تا ۱۵ عدد پیازچه در داخل هر چاله قرار داده و نفر بعدی اقدام به پوشاندن پیازچه ها توسط بیل می نماید و سطح زمین را مسطح می‌کند، فاصله هر چاله با چاله بعدی بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در یک ردیف  و با ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر را در نظر میگیرند.

* اگر شما قصد دارید کشت زعفران را در متراژ بالا انجام دهید این روش به هیچ وجه توصیه نمی شود.

 کشت ردیفی زعفران

این روش به دو صورت انجام میگیرد :

1. کشت نواری معمولی با تراکم کم ۳ تا ۴ تن در هکتار (کشت سنتی)
2. کشت آرمانی با تراکم ۱۰ تن در هکتار (کشت نوین)

کشت ردیفی معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار

در این روش اقدام به حفر زمین به صورت شیاری توسط بیل یا تراکتور به عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر می نماییم، چند نفر شروع به چیدن پیازچه ها با فاصله هر پیازچه از هم ۸ تا ۱۰ سانتیمتر می نمایند، در مرحله بعد با بیل یا تراکتور اقدام به حفر شیار بعدی می‌نماییم و خاک شیار جدید را به روی شیاری که پیازچه زعفران داخل آن چیده شده انتقال میدهیم، فاصله هر شیار با شیار کناری ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر می باشد متوسط برداشت در این روش از سال سوم به بعد ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم در هر هکتار می باشد.

کشت آرمانی زعفران، مدل جدید کشت زعفران

در این روش تراکم پیازچه در واحد سطح ۸ تا ۱۰ تن در هکتار می باشد متوسط برداشت زعفران در این روش از سال سوم به بعد به ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم در هکتار می رسد. در کشت آرمانی فاصله هر شیار با شیار کناری ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر می باشد.

ما پیشنهاد میکنیم از مدل کشت آرمانی زعفران استفاده کنید چون:
۱- هزینه های کود دهی و محلول پاشی شما نسبت به کشت ردیفی معمولی کمتر می شود. یعنی اگر شما زمین یک هکتاری را محلول پاشی کنید‌ در کشت آرمانی به  ۱۰ تن پیاز می رسد ولی در کشت نواری فقط به ۳-۴ تن پیاز.

۲- به برداشت حداکثری زعفران در واحد هکتار می‌رسید.

۳- هزینه های کارگری شما کمتر می‌شود.

۴- چیدن گل زعفران راحت‌تر می‌شود چون گل های زعفران نزدیک به هم هستند.

گام ۵- آبیاری زعفران

پس از کاشت پیاز ها که نهایتاً تا اواخر شهریور ماه طول می کشد از پانزدهم مهرماه هر سال اقدام به آبیاری زعفران می کنیم، در موقعیت های جغرافیایی مختلف بسته به شرایط آب و هوایی از اوایل مهر ماه تا اواسط آبان ماه اقدام به آبیاری زعفران می‌کنند.

گل دادن زعفران تا حدود زیادی تابع آبیاری اولیه می‌باشد در این خصوص برای اینکه در برداشت زعفران به مشکل بر نخوریم زمین را به قطعات مختلف تقسیم بندی می کنیم و با فاصله چند روز از هم هر قطعه را آبیاری می کنیم تا بدین صورت در دوران اوج گلدهی قطعات با یکدیگر همزمان نباشد.

قبل از گلدهی یک آبیاری عمیق و بعد از گاورو شدن زمین اقدام به سله شکنی می کنند. بعد از برداشت زعفران به طور کامل بسته به شرایط آب و هوایی و بارندگی منطقه اقدام به آبیاری دوم در اواخر آبان‌ماه یا اوایل آذر ماه و آبیاری سوم در اسفند ماه می کنند، در مناطقی که بارندگی در پاییز و زمستان مطلوب باشد آبیاری سوم نیاز نیست انجام شود.

ما در مقاله ای جداگانه آبیاری زعفران را به صورت تخصصی بررسی کرده ایم. حتما این مقاله را مطالعه کنید.

آبیاری زعفران با نوار بارانی شیاردار

گام ۶- سله شکنی مزرعه زعفران

بعد از آبیاری اول و  قبل از گلدهی مزرعه باید زمین را سله شکنی کرد، به طوری که پیازچه ها صدمه نبینند بهترین وسیله برای سله شکنی تیلر کشاورزی با تیغه های افقی می باشد. این کار  باعث می شود که گلها به آسانی از خاک خارج شوند و کود حیوانی با خاک مخلوط شود و علفهای هرز را که تازه روییده اند از بین بروند.

گام ۷- مبارزه با  علف های هرز

علف های هرز از طریق رقابت کردن با گیاه زعفران از نظر آب مواد غذایی و نور خورشید سبب کاهش محصول می شوند، علاوه بر این ممکن است در مراحل کاشت و برداشت زعفران مزاحمت هایی ایجاد کنند و میزبان تعداد زیادی از بیماریها و آفات و نماتدها باشد، در مزارع زعفران بعد از آبیاری دوم( که بعد از برداشت گل زعفران صورت می‌گیرد) وجین انجام می‌شود.

وجین کردن باعث از بین رفتن علفهای هرز مزرعه می شود.

گام ۸- مبارزه با آفات زعفران

مهمترین آفت زعفران کنه و موش صحرایی می باشد. جهت شناسایی آفات و اینکه متوجه شویم که آیا پیازچه ها سالم هستند باید به طور متناوب اقدام به بازدید زمین و پیازچه ها نمائیم.

متوسط باید ماهی ۳ بار یا هر ۱۰ روز یکبار اقدام به حفر شیارها یا چاله در نقاط مختلف مزرعه نموده و پیازچه ها را بررسی نماییم تا از سالم بودن و آلوده نبودن پیازچه ها مطمئن شویم.

جهت مقابله با کنه از کود گرانوله گوگرد استفاده می کنیم. گوگرد هم خاک را اسیدی تر می کند و هم باعث از بین رفتن بسیاری از افات از جمله کنه می شود. برای بهره مندی از فواید گوگرد باید قبل از آبیاری اول گوگرد را به میزان ۳۰ کیلوگرم در هر هزار متر پخش کرده و با خاک مخلوط کنیم، سپس اقدام به آبیاری کنیم.

جهت مقابله با موش های صحرایی اقدام به استفاده از تله موش، سموم موش کش و گاز متان می‌کنیم.

بهترین و سریعترین عمل در از بین بردن موش های صحرایی تزریق گاز متان ( کپسول گاز خانگی )  به لانه موش می باشد،  بدین صورت که تمامی سوراخ های ورودی و خروجی لانه را به غیر از یک سوراخ گرفته و با شلنگ گاز اقدام به تزریق گاز به داخل لانه می کنیم این روش در ۹۰ درصد مواقع نتیجه عالی از خود نشان داده است.

ما در مقاله ای تخصصی در مورد اینکه چطور با آفات و بیماری های زعفران مقابله کنیم صحبت کرده ایم.

گام ۹- برداشت گل زعفران

برداشت زعفران بستگی به زمان آبیاری آن دارد ولی عمدتاً در آبان ماه زعفران شروع به گلدهی می‌کند که در طول ۲۰ الی ۳۰ روز فصل گلدهی باید هر روز گلبرگ های زعفران را بچینید.

و اما نکات مهم کشت و بیزینس زعفران

اگر قصد دارید وارد بیزینس کشت زعفران شوید حتما این نکات را بخوانید.

نکته ی اول) به این فکر نکنید که کار خود را با متراژ کم مثلا ۱۰۰ متر شروع کنید چون شما باید چند سال زمان بگذارید کشت زعفران را خودآموز یاد بگیرید و منتظر بمانید که بفهمید زعفران در منطقه شما جواب می دهد یا خیر؟

نکته ی دوم) هیچوقت پیاز زعفران را از دلال نخرید و حتما از کسی خریداری کنید که چندین هکتار مزرعه زعفران دارد و مطمئن شوید که به طور کامل درباره زعفران اطلاعات کافی داشته باشد تا شما را راهنمایی کند.

نکته ی سوم) به توصیه های اطرافیانتان و کسانی که در مورد زعفران اطلاعی ندارد گوش ندهید.
ما وقتی کشت زعفران را شروع کردیم خیلی از کشاورزان به حالت تمسخر به ما میگفتند که زعفران در منطقه همدان جواب نمی دهد. حتی بعد از اینکه ما زعفران مرغوب را از این منطقه برداشت کردیم باز هم باور نمیکردند که که در منطقه خودشان زعفران کشت می شود.

نکته ی چهارم) به هیچ وجه کشت زعفران را خودآموز یاد نگیرید. زعفران سالیانه به چند مرتبه محلول پاشی نیاز دارد که اگر شما این کار را انجام ندهید زعفرانی برداشت نخواهید کرد. پس از افراد با تجربه حتما مشاوره بگیرید.

با دنبال کردن کانال تلگرام ماه‌چین، ویدئو ها و آموزش های رایگان و عملی ما را مشاهده کنید و قدم به قدم کشت زعفران را اصولی‌تر آموزش ببینید.

اگر سوالی در این خصوص دارید می‌توانید از طریق ارسال تلگرام ماه چین و یا از طریق قسمت نظرات در پایین وب‌سایت از ما بپرسید. کارشناسان ماه چین در کوتاه ترین زمان به سوالات شما پاسخ خواهند داد.

و همینطور می‌توانید مقالات مختلف و آموزنده‌ای را از صفحه آموزش کشت زعفران بخوانید.