زعفران چیست؟ شناخت کامل زعفران از نحوه تولید تا خواص و مضرات

امروزه زعفران را به عنوان یک گیاه همه کاره می‌شناسند که دامنه مصرف آن به سراسر جهان کشیده شده است. اما برای شناخت، خواص و انواع آن، بهتر است قبل از خرید زعفران و مصرف آن کمی با آناتومی این گیاه خوش رنگ آشنا شویم و صفر تا صد آن را بدانیم.

برای شناخت زعفران و خواص آن، خوب است که ابتدا ظاهر آن را بررسی کنیم. با یک نگاه سطحی می‌توان فهمید که کلاله‌های‌ قرمز رنگ گل زعفران در میان گلبرگ‌های بنفش آن قرار دارد که اگر دست‌تان به آن برخورد کند عطر آن تا چند روز باقی خواهد ماند.

زعفران چیست و چگونه رشد می‌کند؟

زعفران گیاهی است که از طریق پیاز زعفران رشد می‌کند. پیاز این گیاه، یک پوشال قهوه‌ای رنگ دارد که از آن محافظت می‌کند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته می‌شود، شروع به رشد می‌کند و یک ساقه(تیج) ایجاد می‌کند که در انتهای آن یک غنچه ایجاد می‌شود. بعد از گلدهی، شما با یک گل بنفش با 6 گلبرگ زیبا مواجه می‌شوید که از 3 کلاله قرمز رنگ محافظت می‌کنند. این سه کلاله قرمز همان ماده خوش طعم است که با زحمت فراوان تهیه می‌شود.

گل زعفران به همراه پیاز زعفران

زعفران چه ترکیباتی دارد؟

زعفران دارای ترکیباتی است که این گیاه ارزشمند را از سایر گیاه ها متمایز ساخته است. کیفیت زعفران از طریق این ترکیبات در آزمایشگاه و لابراتور ها سنجیده می‌شود که هر چقدر درصد این ترکیبات بیشتر باشد زعفران با کیفیت تر و در نتیجه تاثیر زیادی روی خواص زعفران دارد.

این ترکیبات شامل:

1. کروسین عامل قدرت رنگ
2. پیکروسین عامل قدرت طعم
3. سافرانال عامل قدرت عطر و بو

انواع زعفران اصل

زعفران برخلاف سایر ادویه‌ها انواع مختلفی دارد که در هر نوع آن، رشته‌های زعفران شبیه هم نیستند و این تفاوت بستگی به نوع برداشت، جدا سازی(پر کردن) گل زعفران، آب و هوای منطقه و درنهایت کیفیت آن دارد.

انواع زعفران را از بالاترین کیفیت به پایین ترین کیفیت لیست بندی کرده‌ایم.

1) زعفران سوپر نگین: در زعفران سوپر نگین درصد سافرانال و کروسین بالاترین مقدار خود را دارد و رنگدهی و عطر بسیار بالایی نسبت به انواع دیگر زعفران دارد.

2) زعفران شبه نگین: رنگدهی این نوع زعفران به مراتب بیشتر از انواع دیگر زعفران است ولی به زعفران سوپر نگین نمی رسد.

3) زعفران نگین: در زعفران نگین فرخوردگی و خمیدگی رشته های زعفران وجود ندارد و سرشاخه‌ها به صورت جدا از هم و تماماً قرمز هستند.

4) زعفران سرگل: هیچ خبری از زردی زعفران و سفیدی زعفران(ریشه) در زعفران سرگل دیده نمی‌شود و پراستفاده ترین نوع زعفران می‌باشد.

5) زعفران پوشال: زعفران پوشال، زعفرانی است که دارای کلاله هایی به رنگ قرمز، همراه با مقداری خامه(ریشه) میباشد.

6) زعفران دسته: در این نوع زعفران، کلاله های زعفران بدین نحو که کنار هم چیده می شود خشک می‌شود.

7) ریشه زعفران: به قسمت سفید رنگ زعفران که در انتهای کلاله زعفران وجود دارد ریشه زعفران می‌گویند.

سایر فرآورده های زعفران نیز شامل گلبرگ زعفران، زردی زعفران می‌باشد.

مهم‌ترین خواص زعفران

قبل از این که بخواهیم جز به جز به خواص زعفران پی ببریم، خوب است به صورتی لیستی به شما بگوییم که زعفران تا کنون برای چه چیزهایی مفید است:

• ضد افسردگی
• کاهش درد
• جلوگیری از ریزش مو
• بهبود سلامت تنفسی
• بهبود سلامت قلبی
• بهبود سلامت روانی
• بهبود سلامت پوستی
• تقویت سیستم گوارشی
•  افزایش هوش

اما به طور خلاصه برای هر یک از این خواص توضیحاتی داریم که می‌تواند دیدگاه شما را در رابطه با زعفران تغییر دهد.

1) درمان افسردگی و افزایش شادی

یکی از مهم‌ترین عوامل که در درمان افسردگی موثر واقع شده اند، هورمون‌های خاصی هستند که عملیات کنترل عصبی را بر عهده دارند. این هورمون‌ها دوپامین و سرتونین نام دارند. با یک تحقیق جامع دانشمندان به این نتیجه رسیدند که زعفران قادر به کنترل مثبت این دو هورمون است و کمک می‌کند که فرد افسرده، سریع‌تر بهبود یابد و طعم شادی را بچشد.

2) خاصیت افزایش هوش و قدرت حافظه

هر چند گفته شده که هوش هر انسان تا حد زیادی به جنبه‌های ارثی و تلاش‌های تجربی وی ربط دارد اما گیاه زعفران، این قاعده را کمی تغییر داده است. گفته شده که مواد معدنی خاص، موجب افزایش هوش و ذکاوت افراد می‌شوند. بعد از تحقیق‌هایی که محققان داشته‌اند، به این نتیجه رسیدند که این مواد معدنی که در زیر آمده است به طور کامل در زعفران یافت می‌شود.

• منگنز
• مس
• آهن
• سلنیوم
• روی
• منیزیم

البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد این مواد موجب افزایش بیش از حد هوش نمی‌شود بلکه مسمومیت به بار می‌آورد. این مواد به طور موثری به افزایش قدرت حافظه نیز کمک می‌کنند. در واقع این عناصر در بدن انسان به عنوان کوفاکتور واکنش‌های آنزیمی عمل می‌کنند و منجر به بهبود متابولیسم و عملکرد سیستم‌های بدن می‌شوند.

3) تنظیم ساعت بدن و بهبود چرخه خواب

خواب از نظر ما، فعالیتی محسوب نمی‌شود اما می‌تواند تا حد زیادی روی سلامتی ما تاثیر داشته باشد. وقتی که ساعت خواب به هم بریزد، یعنی ساعت بدن دچار اختلال شده و اختلال این ساعت موجب اختلال عملکردی اجزای بدن می‌شود.

هر چند علت به هم ریختن خواب می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد اما زعفران می‌تواند با تاثیر گذاری بر عواملی مثل آرامش روحی، تنظیم ساعت بدن، رفرش کردن بدن کمک کند تا خواب بهتر و عمیق تری را تجربه کنید.

4) درمان ریزش مو

اگر دقت کرده باشید چیزی در علم پزشکی و گیاه‌شناسی شهرت یافته و آن این است که هر گیاهی که به شکل اندامی از بدن باشد، برای آن بخش از بدن مفید واقع می‌شود.

مثلا هویج را اگر از عرض ببرید، متوجه می‌شوید که شبیه به چشم است و طبق تحقیقات حاوی ویتامین A و موادی است که به تقویت چشم کمک می‌کند. این موضوع برای میوه‌های مختلف به اثبات رسیده است.

اگر به زعفران دقت کنید متوجه می‌شوید که شبیه به مو است. و این اثبات شده که میل کردن به اندازه چای زعفران یا شیر زعفران به افزایش رشد و استحکام مو کمک می‌کند.

5) درمان اختلالات تنفسی و سرفه‌های مزمن

یکی از موارد مصرف زعفران که برای بسیاری از افراد صدق کرده است، استفاده از این گیاه خوش طعم برای درمان اختلالات و التهاب‌های ریوی و تنفسی است.

این که زعفران چگونه این مساله را درمان می‌کند، موضوع بحث ما نیست، اما می‌توانید با تهیه یک نوشیدنی حاوی چای و سیاه دانه، زیره، هل، بابونه، رازیانه و شیرین بیان به بهبود ریوی خود و برونشیت ریه کمک کنید.

6) استفاده از زعفران برای زیبایی

استفاده از زعفران برای زیبایی دارای شاخه‌ها و شعبه‌های زیادی است! مثلا گفته شده که مادری که باردار است اگر به مقدار کافی در ماه‌های خاصی که خطر سقط جنین کمتر است، اگر زعفران میل کند، کودکی زیبا به دنیا خواهد آورد!

همچنین زعفران با بهبود برخی بیماری‌ها و اختلالات به طور غیر مستقیم بر روی شادابی و سرحال بودن پوست و زیبایی آن اثر گذار است.

اما مصرف چای زعفران کمک می‌کند که پوست طراوت پیدا کند و شاداب شود و شفافیت آن واقعا به چشم بیاید. افرادی که معمولا پوست‌های درخشان دارند در جیره غذایی شان زعفران یافت می‌شود.

در انتها خوب است بدانید که ضایعات پوستی مثل لک و کک و مک نیز با مصرف درست زعفران در طولانی مدت از بین می‌رود!

7) بهبود درد‌های عضلانی

زعفران دارای میزان زیادی از مواد‌های معدنی است که در کنار هم به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کنند. هر چند که زعفران یک گیاه آرامش بخش است اما جذب کلسیم توسط زعفران به بدن کمک می‌کند تا خسارت‌های خود را جبران کند و بهبود یابد.

8) کاهش سکته‌های قلبی و مغزی

زعفران حاوی دو ماده مهم به نام پتاسیم و کروسین است. این دو به ترتیب کمک می‌کنند تا شریان‌ها و رگ‌ها بهبود یابند و بدین طریق جلوی گرفتگی رگ‌ها و سکته گرفته می‌شود. همچنین کروسین کمک می‌کند تا میزان کلسترول خون تنظیم شود و این موضوع روی کاهش سکته‌های قلبی و گرفتگی رگ‌ها تا حد زیادی تاثیر مثبت می‌گذارد. پس برای عمر طولانی‌تر زعفران مصرف کنید.

9) کاهش پیشرفت و بروز سرطان

هر چند مصرف زعفران در طول یک ماه دارای قاعده خاصی است اما استفاده از این گیاه به طور منظم کمک می‌کند تا جلوی جهش‌های سلولی و سرطانی گرفته شود. همچنین رشد بسیاری از تومورهای سرطانی با زعفران متوقف می‌شوند و روند درمان بهتر می‌شود. با کنترل بر تولید رادیکال‌های آزاد و از طرفی با تقویت سیستم ایمنی بدن، سرطان به طور خود به خود کنترل و مهار می‌شود.

10) جلوگیری از آلزایمر زعفران

همانطور که گفته شد، زعفران به بهبود حافظه کمک می‌کند. این موضوع به طور مخصوص کمک می‌کند تا برخی از بیماری‌ها نظیر فراموشی، پارکینسون، آلزایمر خفیف و آلزایمر متوسط کنترل و یا درمان شوند. بنابراین برای جلوگیری از افول عقل و ذهن در دوران پیری، حتما زعفران را در برنامه های غذای خود قرار دهید.

11) جلوگیری از بیماری‌های گوارشی

بیماری‌های گوارشی معمولا حاصل از تغییر مزاج بدن و سرد شدن طبع بوجود می‌آیند. اما طبع گرم و خشک زعفران کمک می‌کند که این سردی‌ها جبران شوند و بیماری‌هایی نظیر بزرگ شدن کبد، آسیب‌های کلیوی و بیماری‌های گوارشی به راحتی بهبود یابند.

12) جلوگیری از پیرچشمی و بهبود بینایی با زعفران

طبق تحقیقات، افرادی که به طور منظم زعفران میل می‌کنند دارای محافظی در چشم هستند که جلوی تاثیرات مخرب نور مستقیم را می‌گیرند. همچنین به دلیل داشتن مواد معدنی و ویتامین A به بهبود بیماری‌های چشمی کمک می‌کند. علاوه بر این بیماران دژنراسیون ماکولا قادر هستند که با مصرف زعفران بینایی خود را بدست آورند و از نعمت دیدن بهره مند شوند.

خواص دیگر زعفران که باید بدانید

با در نظر گرفتن خواص یاد شده، لطفا لیست زیر را از دست ندهید:

13) برای درمان فشار خون و قند خون نیز موثر واقع شده است.

14) همچنین زنانی که از بی نظمی قاعدگی رنج می‌برند و یا قاعدگی‌های دردناک دارند با مصرف به موقع زعفران می‌توانند بهبود یابند.

15) بیماری دیابت با مصرف این گیاه قابل کنترل و پیش گیری است.

16) درمان نقرس، توسط این گل شدنی است.

17) زعفران کمک می‌کند تا زندگی جنسی آقایان بهبود یابد.

18) افرادی که دچار سردی معده و شکم درد می‌شوند با مصرف زعفران این عارضه را دفع کنند.

19) بدن با مصرف زیاد غذای سرد، نیاز به تعدیل دارد که زعفران این کار را به خوبی انجام می‌دهد.

20) سردی ممکن است با کهیر خود را نشان دهد که زعفران به درمان آن کمک می‌کند.

21) اختلال خواب، اختلال ادراری و اختلالات حافظه با کمک این گیاه خوش رنگ و خوش عطر قابل رفع است.

22) این گیاه با طبع گرم و خشک بهترین سم زدا است .

23) برای درمان ام اس یک درمان ساده وجود دارد و آن هم زعفران درمانی است.

24) برای درمان ناباروری می‌توان به زعفران متوسل شد.

25)  به بهبود متابولیسم کمک می‌کند و منجر به افزایش سوخت و ساز و لاغری می‌شود.

نحوه مصرف زعفران و محدودیت های آن

در کنار تمام مزیت‌هایی که از این گل به میان آورده ایم، کمی در مورد محدودیت مصرف آن نیز بدانید تا با مصرف افراطی آن غافلگیر نشوید.

1. برای مصرف زعفران نباید افراط کرد چرا که مسموم شدن و حتی مرگ در پی دارد.
2. مصرف بیش از حد موجب افزایش گرمی بدن شود و برخی از غدد داخلی بدن مثل کبد را در گیر کند.
3. مصرف این ماده برای زنان باردار با شرایط خاص توصیه شده است.
4. مصرف این گیاه می‌تواند موجب سقط جنین در ماه‌های اولیه بارداری شود.

امیدواریم که با توجه به این آیتم‌ها و مطالعه منظم مقالات مفید ماه‌چین، در شناخت و استفاده بهینه از این گیاه اطلاعات کافی بدست آورید.

نظر شما درباره زعفران و خواص فوق العاده آن چیست؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را در قسمت دیدگاه ها برای ما به اشتراک بگذارید.