زمان برداشت زعفران چه فصلیه؟

زمان برداشت زعفران بسته به شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت است، اما معمولاً از اواخر فصل پاییز یعنی از اوایل آبان تا اوایل آذر ماه انجام می‌ شود. برداشت زعفران زمانی آغاز می‌ شود که دمای پیازها به ۸ درجه سانتی‌ گراد برسد.

این مقاله اطلاعات جامعی درباره فصل برداشت زعفران، مراحل برداشت زعفران و نکات کلیدی برای کشاورزان و صادرکنندگان عزیز ارائه می‌ دهد که مطالعه آن برای همه علاقه‌ مندان به این حوزه بسیار مفید خواهد بود.

نکات قبل از برداشت زعفران

قبل از بررسی زمان برداشت زعفران، ابتدا مراحل لازم برای رسیدن به برداشت را به ترتیب مرور می‌ کنیم:

1. در ابتدا باید بررسی کنید که کاشت زعفران در منطقه شما بازده خوبی دارد یا خیر. برای این منظور می‌ توانید مقالات «آب و خاک مناسب برای کشت زعفران» و همچنین «آب و هوای مناسب کشت زعفران» را در سایت ماه چین مطالعه کنید.
2. در گام دوم باید پیاز زعفران مرغوب خریداری کنید.
3. نکات قبل از شروع کشت زعفران را یک‌ بار دیگر مرور کنید.
4. زمان مناسب کشت زعفران را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه خود تعیین کنید.
5. مراقبت از مزرعه شامل آبیاری، کوددهی و مبارزه با آفات زعفران را جدی بگیرید.

اینک موسمِ برداشت می‌ رسد!

پس از انجام صحیح مراحل بالا و کنترل آنها، بهتر است به برداشت زعفران بپردازیم و به یکی از سوالات شما یعنی برداشت زعفران چه موقع است پاسخ دهیم.

مرحله برداشت زعفران یکی از شیرین‌ ترین مراحل کشاورزی در این حوزه است که حدود ۱۵ تا ۲۰ روز طول می‌ کشد. گل‌ های زعفران عمر کوتاهی، بین ۱ تا ۳ روز دارند و اگر در این مدت جمع‌ آوری نشوند، کیفیت خود را از دست می‌ دهند. برداشت به موقع اهمیت زیادی دارد، زیرا تأخیر در برداشت باعث شده تا گل‌ ها در معرض نور خورشید، باد و شرایط جوی قرار بگیرند و مرغوبیت خود را از دست دهند. بنابراین بهترین زمان برداشت زعفران، زمانی است که گل‌ ها تازه و سالم باشند.

زمان برداشت زعفران

با کاهش دمای هوا و رسیدن آن به حدود ۸ درجه‌ سانتی‌ گراد، زمان برداشت زعفران آغاز می‌ شود. این زمان در مناطق مختلف کشور متفاوت است؛ بطوریکه در برخی نواحی از اوایل آبان و در مناطق دیگر از اوایل آذر ماه انجام می‌ گیرد. همزمان با نمایان شدن گل‌ های بنفش در مزرعه، کشاورزان فرآیند برداشت را آغاز می کنند.

مدت زمان برداشت، بسته به شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت است، اما معمولاً حدود سه هفته به طول می‌ انجامد.

روند رشد زعفران با پدیدار شدن جوانه‌ ها آغاز می‌ شود. این جوانه‌ ها که به آن‌ ها «تیچ» گفته می‌ شود، نخستین بخش رویشی پیاز زعفران هستند که از خاک بیرون می‌ آمده و نوید آغاز گلدهی را می‌ دهند. برای آشنایی بیشتر با مراحل رشد و بیرون آمدن تیچ‌ ها، می‌ توانید ویدیوی زیر را مشاهده کنید.

میزان گلدهی زعفران معمولاً در روزهای هفتم تا دهم به اوج می‌ رسد، بنابراین چیدن زعفران بهتر است تا حد امکان در همین بازه انجام شود. در مناطق خراسان، برداشت زعفران معمولاً پیش از طلوع آفتاب صورت می‌ گیرد، اما در نواحی غربی کشور، گلدهی از حدود ساعت ۸ صبح آغاز شده و ممکن است تا عصر ادامه داشته باشد.

نکته‌ ای که باید به آن توجه کرد این است که در سال اول کاشت زعفران، محصول زیادی برداشت نمی‌ شود و تنها برخی از پیازهای درشت گل می‌ دهند. همچنین با توجه به محدود بودن زمان برداشت زعفران، لازم است بین زمان چیدن، وسعت مزرعه و تعداد کارگران تعادل مناسبی برقرار کنید. برای آگاهی بیشتر درباره سودآوری این محصول، پیشنهاد می‌ شود مقاله درآمد کاشت زعفران را مطالعه کنید.

نحوه برداشت زعفران

گل‌ های زعفران باید بلافاصله پس از چیدن، کلاله‌ هایشان جدا شود، در غیر این صورت ممکن است گرده‌ های پرچم به سطح کلاله بچسبند و جداسازی را دشوار کنند. هرگونه تأخیر بین برداشت و جدا کردن کلاله‌ ها می‌ تواند باعث آسیب دیدن آنها و کاهش کیفیت نهایی زعفران شود.

در نحوه برداشت زعفران دقت کنید که گل‌ ها در مرحله غنچه یا نیمه‌ باز باشند تا بهترین کیفیت حفظ شود.

یه مشاور با تجربه، تو رو ۱۰ سال جلو میندازه!

همین الان از متخصصان کشت زعفران ماه چین، مشاوره رایگان بگیر!

مشاوره تلفنی ۰۹۱۰۸۶۷۴۶۸۸

روش های برداشت زعفران

برداشت زعفران به روش دستی

این روش در واقع روش متداول برداشت زعفران است. در این روش، تعداد کارگرها با توجه به سال برداشت متغیر است. به ازای هر هکتار، در سال اول به ۵ یا ۶ نفر؛ سال دوم به ۱۰ نفر و در سال سوم و سال‌ های پس از آن به ۱۵ نفر نیاز است.

برداشت زعفران با دستگاه گل‌ چین

در این روش می‌ توانید از انواع ماشین‌ های برداشت گل، نظیر مدل کوله‌ ای، کالسکه‌ ای و اسپانیایی استفاده کنید. روش اسپانیایی بیشتر برای زمین‌ های کم‌ تراکم توصیه می‌ شود.

اما نکته‌ ای که وجود دارد این است که این روش هنوز به طور دقیق پاسخگو نبوده و در بیشتر مناطق از روش دستی استفاده می‌ شود.

در خصوص دستمزد کارگران، حتما توجه داشته باشید که پرداخت دستمزد بر حسب کیلوگرم گل چیده‌ شده می‌ باشد.

نحوه جدا کردن گل زعفران از کلاله

همانطور که در بالا اشاره شد نیز بهتر است در جداسازی گل‌ ها (اصطلاحا پر کردن) سرعت عمل به خرج دهید.

محلی که به جداسازی اختصاص می‌ دهید باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد. فرآیند جداسازی به نوع زعفرانی که قصد تمیز کردن آن را دارید، بستگی دارد. مثلا کشاورزی قصد دارد زعفران خود از نوع زعفران سرگل باشد و کشاورز دیگر زعفران پوشال را ترجیح می دهد.

برای آشنایی با گونه های مختلف زعفران، مقاله انواع زعفران ماه چین را مطالعه کنید.

روش‌ های جدا سازی زعفران

نحوه جدا کردن گل های زعفران تاثیر بسیاری بر روی ارزش خرید آن دارد که در ادامه با هم بررسی می‌ کنیم.

جداسازی زعفران به روش زعفران نگین:

در این روش از نحوه برداشت زعفران، کلاله ها باید صاف و بدون خمیدگی باشند و هیچ اثری از خامه در محصول دیده نشود.

جداسازی زعفران به روش زعفران سرگل:

کلاله‌ ها را از محل اتصال به خامه جدا کرده، سپس جمع‌ آوری و خشک می‌ کنیم. به این نوع از زعفران اصطلاحا زعفران سرگل می‌ گوییم. کلاله های زعفران سرگل از زعفران نگین کوتاه‌ تر هستند.

جداسازی زعفران به روش زعفران دسته:

در فرایند برداشت زعفران، کلاله‌ های سه‌ شاخه را از داخل گل جدا می‌ کنیم، سپس آنها را به‌ صورت مرتب روی هم قرار داده و در همین حالت خشک می‌ کنیم. این روش باعث می‌ شود زعفران به صورت دسته‌ ای آماده شود.

جداسازی زعفران به روش زعفران پوشال:

در این روش از نحوه برداشت زعفران، علاوه بر کلاله، بخش‌ هایی از خامه که به آن متصل است نیز جدا شده و سپس چیده و خشک می‌ شود. نتیجه این فرآیند، زعفران پوشال است که همراه با خامه برداشت می‌ شود.

نگهداری زعفران

پس از چیدن زعفران و خشک‌ کردن آن، حالا نوبت به بسته‌ بندی می‌ ر‌سد. این مرحله نیز باید با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. بسته به سلیقه خود، شما می‌ توانید زعفران‌ ها را در ظروف شیشه‌ ای، پاکت‌ ها، قوطی‌ های آلومینیومی و … بسته‌ بندی کنید.

اما این نکته را حتما در نظر بگیرید که درجه حرارت محل نگهداری زعفران هرگز نباید بیشتر از 20 درجه سانتی‌ گراد باشد.

دقت داشته باشید که زعفران ها نباید به هیچ وجه در تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند زیرا کیفیت خود را به مرور از دست می‌ دهند.

سخن آخر

زمان برداشت زعفران بسته به شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت است؛ اما معمولاً از اواخر فصل پاییز یعنی از اوایل آبان تا اوایل آذر ماه انجام می‌ شود. بهترین زمان برداشت زمانی است که گل‌ ها تازه و سالم ظاهر شوند و دمای پیازها به حدود ۸ درجه سانتی‌ گراد برسد. رعایت این نکات تضمین‌ کننده کیفیت بالای محصول و موفقیت کشاورزان در این حوزه است.

محمد جواد قیطاسی
نویسنده و هم‌بنیانگذار ماه چین

همیشه آرزو داشتم یک منبع آموزشی جامع زعفران وجود داشت تا علاوه بر یادگیری ساده تر صنعت زعفران، از پیشنهادات آموزشی و دنیای جدید آن استفاده میکردم. آن آرزو، اکنون، “ماه چین” نام دارد.