مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران

یکی از دوراهی‌هایی که علاقمندان به کشت زعفران در آن قرار می‌گیرند انتخاب کشت زعفران خاکی یا کشت زعفران گلخانه‌ای است. برای اینکه بتوانیم به درستی تصمیم گرفته و پا در این مسیر بگذاریم باید از ویژگی‌های هر کدام از این روش‌ها آگاهی کسب کرده و با مزایا و معایب آن‌ها آشنا باشیم.

ما در این مقاله با توجه به تجربیات و دانش فنی کارشناسان اقدام به بررسی مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران کرده‌ایم تا بتوانیم در فرایند تصمیم‌گیری شما در رابطه با انتخاب روش کشت موثر باشیم.

بررسی مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران

بسیاری از افراد علاقمند به کاشت زعفران در برخورد اول با کشت زعفران گلخانه‌ای تصور می‌کنند که مزیت اصلی این روش عدم نیاز به زمین کشاورزی است. اما باید بگوییم که این تصور غلط است. کشت گلخانه‌ای زعفران علاوه بر اینکه به یک محیط بسته برای انجام فرایند گلخانه‌ای نیاز دارد به یک زمین کشاورزی نیز نیاز دارد و در واقع یک کشت دو مرحله‌ای است.

سوالی که این‌جا ممکن است برای شما پیش بیاید این است که خب پس مزیت روش کشت گلخانه‌ای زعفران چیست؟

در این مقاله قصد داریم تا به تفصیل اقدام به بررسی مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران بکنیم.

مزایای کشت گلخانه ای زعفران

در بررسی مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران ابتدا به مزایای کشت گلخانه ای زعفران می‌پردازیم. کشت زعفران گلخانه‌ ای زعفران به جهت افزایش توانایی فرد در کنترل شرایط محیطی و کنترل تکثیر و رشد پیاز می‌تواند منجر به افزایش بازدهی کشت زعفران شود.

در واقع ما پیاز زعفران را در زمین خواهیم کاشت و در نزدیکی فصل برداشت و در یک دوره‌ی سه ماهه به گلخانه منتقل می‌کنیم تا بتوانیم با کنترل شرایط محیطی میزان بازدهی مزرعه را افزایش دهیم. برخی از مزایای کشت گلخانه‌ ای زعفران به شرح زیر می‌‌باشد:

• افزایش کیفیت کلاله های زعفران و افزایش عیار زعفران
• تسهیل در فرایند برداشت زعفران
• افزایش کنترل بر روی شرایط محیطی
• کاهش هدر رفت آب و افزایش بهره‌وری مصرف آب
• افزایش بازدهی و برداشت محصول زعفران نسبت به روش خاکی
• عدم افت کیفیت زعفران در برابر عوامل محیطی مانند نور خورشید، باد و …
• بهبود مسائل بهداشتی
• و…

معایب کشت گلخانه ای زعفران

در کشت گلخانه‌ای ابتدا باید محیطی که از لحاظ نور، دما و رطوبت دارای شرایط مناسب رشد پیاز زعفران است را فراهم کنیم. سپس پیاز ها را در خردادماه از خاک درآورده و در شهریور ماه در طبقات مخصوصی که در محیط گلخانه‌ای وجود دارند، قرار دهیم. پس از یک ماه پیازها به مرحله‌ی برداشت رسیده و پس از برداشت باید آن‌ها را به صورت مجدد به خاک بازگردانیم؛ که این کار خود شامل هزینه‌هایی می‌شود و یکی از معایب اصلی کشت گلخانه ای زعفران بشمار می‌رود.

از سوی دیگر، هنگام انتقال پیازچه‌ها به زمین ممکن است با چالش بزرگ‌تری رو به رو شویم. در آغاز کار، کاشت یک یا دو تن پیازچه، کار دشواری به نظر نمی‌رسد اما هنگامی که پیاز در حجم بیشتر و بالای ده تن داشته باشیم دیگر کار کاشت آن‌ها به سرعت انجام نخواهد گرفت و با یک بارندگی ساده و به دنبال آن گل شدن زمین‌ها، کشت پیازها شاید یک الی دو هفته به تعویق بیفتد.

باقی ماندن پیازچه‌ها در محیط گلخانه‌ چه مضراتی دارد؟!

از نظر بیولوژیکی، پیازچه‌های در حال رشد هنگامی که در خاک قرار ندارند و در غیاب ریشه‌های خود، برای سنتز مواد مورد نیاز جهت ساخت برگ‌ها از اندوخته‌ی غذایی خود مصرف می‌کنند. در نتیجه هرچه زمان کشت طولانی‌تر شود، پیازچه پوک‌تر شده و وزن آن کمتر می‌شود.

نیاز کشت گلخانه ‌ای زعفران به خاک

نکته‌ی مهمی که درمورد کشت گلخانه‌ای باید در نظر داشت، ارتباط غیرقابل چشم‌پوشی این روش با کشت خاکی است.برخی به اشتباه گمان می‌کنند این روش کاملاً از کشت خاکی جداست اما در حقیقت کشت گلخانه‌ای به گونه‌ای به کشت خاکی وابسته است که می‌توان گفت کشت خاکی پیش‌نیاز و لازمه‌ی شروع کشت گلخانه‌ای است.

افرادی که مایل به انتخاب این روش هستند؛ قطعاً باید مسلط به کوددهی و مدیریت مزرعه‌ی خاکی باشند تا بتوانند پیازچه‌ها را در هر دوره برای کشت مجدد پرورش دهند و آماده کنند.

کشت گلخانه‌ای در برابر کشت خاکی زعفران

در کشت خاکی زعفران فقط کافی است یک مرتبه زمین را کشت کرده و تا حدود هفت سال بعد از آن محصول برداشت کنیم. اما کشت گلخانه‌ای هربار دارای یک مرحله‌ی مضاعف است! این یک گام اضافی در هنگامی که مقدار پیاز کمتری داشته باشیم مسئله خاصی نخواهد بود، اما در هنگامی چند ده‌تن پیاز برای جابه‌جایی داشته باشید داستان متفاوت خواهد بود.

پیشنهاد ماه‌چین

با توجه مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران که ذکر کردیم  می‌توانیم بگوییم انجام دادن یا ندادن کشت گلخانه‌ای بستگی به امکانات و شرایط هر فرد دارد و نمی‌توان به آسانی برای همه افراد یک روش را توصیه کرد.

در صورتی که زمینی برای کشت زعفران دارید بهتر است در آن اقدام به کشت خاکی زعفران بکنید تا متحمل هزینه‌های احداث یک گلخانه مجزا نشوید. همچنین می‌توانید یک کشت دو منظوره را داشته باشید.

یعنی‌ می‌توانید با انجام هر دو روش کشت زعفران گلخانه ‌ای و خاکی ریسک‌های روش گلخانه‌ای را کاهش داده و به عبارتی همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نچینید. اما در صورتی که زمینی برای کشت زعفران ندارید می‌توانید از روش کشت گلخانه‌ای استفاده کنید و برای انتقال پیازها از گلخانه به خاک نیز اقدام به اجاره زمین کشاورزی برای مدتی کوتاه کنید.

محمد جواد قیطاسی
نویسنده و هم‌بنیانگذار ماه چین

همیشه آرزو داشتم یک منبع آموزشی جامع زعفران وجود داشت تا علاوه بر یادگیری ساده تر صنعت زعفران، از پیشنهادات آموزشی و دنیای جدید آن استفاده میکردم. آن آرزو، اکنون، “ماه چین” نام دارد.