انواع زعفران و تفاوت‌های آن‌ها + روش‌ تشخیص

چند نوع زعفران داریم؟ نگین، سرگل، پوشال، ریشه و دختر پیچ از انواع زعفران است. آگاهی از انواع مختلف این گیاه برای خریدی هوشمندانه و مطمئن ضروری است. به شما قول ‌می‌ دهیم بعد از مطالعه این محتوا، انواع زعفران را می‌ شناسید؛ می‌ توانید به خوبی آن‌ ها را از یکدیگر تشخیص دهید و همچنین می‌ دانید که هر کدام از آنان چه کاربردی دارد. قبل از توضیح درباره‌ی تفاوت انواع زعفران بهتر است با دسته بندی کلی آنها آشنا شوید:

انواع زعفران:

• زعفران نگین
• زعفران سرگل
• زعفران پوشال
• زعفران دسته (دختر پیچ)
• زعفران ریشه

مطمئنم بعد ازخواندن این نام‌ ها برایتان سوال پیش آمده که تفاوت این پنج نوع در چیست؟ یا به طور کلی درجه بندی زعفران به چه شکل است؟ شاید در نگاه اول تصور کنید زعفران، گل های متفاوتی دارد و این اسامی بخاطر تفاوت در شکل گل است یا نحوه کشت آن ها با هم متفاوت است! نه اینطور نیست.

زمان پاک کردن گل زعفران، کلاله‌ی زعفران را که به شکل زیر است به طول های متفاوتی برش می دهند که هر کدام یک نام دارد. حتما اکنون می گویید پس چه تفاوتی بین دسته بندی انواع زعفران در کیفیت و قیمت وجود دارد. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا پاسخ سوالتان را بگیرید.

معرفی انواع زعفران، تفاوت آن ها در چیست؟

در ادامه هر کدام از ۵ نوع زعفران را با هم بررسی می‌ کنیم تا اگر قصد خرید این گیاه را دارید بتوانید آن‌ ها را به خوبی از یکدگیر تشخیص دهید و با توجه به نیازتان بهترین نوع را خریداری کنید.

1) زعفران نگین

زعفران نگین تنها شامل قسمت‌ های قرمز رنگ و درشت کلاله زعفران، بدون هیچ بخش سفید یا زردی است. این نوع زعفران به دلیل کیفیت بالا، عطر و بوی قوی شهرت زیادی دارد. البته خود زعفران نگین نیز به چند درجه کیفی تقسیم می‌ شود و انواعی دارد که شامل: سوپر نگین، شبه نگین، نگین درجه دو و زعفران نگین پرسی می‌ شود. در ادامه دلیل تفاوت انواع زعفران نگین را با هم را می‌ خوانیم. اما فعلا همین را بدانید که هر چه کلاله و سر قلم زعفران درشت‌ تر و شکستگی آن‌ کمتر باشد دارای ارزش بالاتری است.

ویژگی های انواع زعفران نگین:

1. انتها کلاله ها سفید رنگ نیست.
2. فر خوردگی در آن وجود ندارد.
3. از ظاهری زیبا برخوردار است.
4. سه شاخه کلاله در زعفران نگینی تماما منفصل و جدا می باشد.
5. عطر و طعم شگفت انگیزی دارد.

انواع زعفران نگین:

زعفران نگین مبتنی بر روش فرآوری که داشته، به انواع مختلفی تقسیم می شود که در ادامه به توضیح هر کدام از آن‌ ها می‌ پردازیم.

زعفران سوپر نگین

زعفران سوپر نگین یکی از بهترین و درجه‌ یک ترین زعفران‌ های موجود در بازار است و به نوعی شناسنامه زعفران در جهان محسوب می شود. این زعفران نسبت به سایر انواع زعفران از کیفیت، عطر و طعم بهتری برخوردار است؛ به همین علت نسبت به انواع دیگر قیمت بالاتری دارد. تمام این موارد زعفران سوپر نگین را به زعفرانی ممتاز برای صادرات به کشور‌ هایی همچون چین، هند، ژاپن و به طور کلی کشور‌ های آسیایی تبدیل کرده است.

زعفران نگین درجه دو

زعفران نگین درجه دو یکی از انواع زعفران نگین است. این نوع زعفران به‌ دلیل کیفیت و اندازه کلاله‌ هایش در رده دوم بعد از سوپر نگین قرار می‌ گیرد. زعفران نگین درجه دو به نسبت سوپر نگین، کلاله‌ های کوچک‌ تری دارد. در میان انواع زعفران نگین، نگینی درجه دو به عنوان زعفرانی شناخته می‌ شود که کیفیت آن متوسط رو به بالا است، در نتیجه این نوع از زعفران هم برای صادرات گزینه مناسبی شناخته شده است. زیرا علاوه بر رنگ و عطر قابل قبول، قیمت مناسبی هم داراست.

زعفران نگین پرسی

تفاوت زعفران نگین پرسی یا همان اتویی در نحوه خشک‌ کردن آن است. اگر سر کلاله زعفران تحت فشار فیزیکی یا فشار هوا به صورت تخت یا شمشیری دربیاید زعفران نگین پرسی به دست خواهد آمد. این نوع زعفران به تازگی بسیار رایج شده و برای صادرات عمدتا از نوعی پرسی استفاده می‌ شود.

اما چرا نام این زعفران پرسی است؟ زعفران نگین پرسی با استفاده از دستگاه‌ های خشک کن و پرس خاص، فرآوری و خشک می‌ شود. این کار باعث شده تا کلاله‌ های زعفران صاف و بدون شکستگی باشد. همانطور که گفته شد زعفران پرسی از ظاهری زیبا برخوردار است. این ظاهر جذاب آن‌ را به عنوان زعفرانی برای هدیه و صادرات تبدیل کرده است.

زعفران شبه نگین

زعفران شبه نگین، در مقایسه با دیگر انواع زعفران نگین کیفیت کمتری دارد. زعفران شبه نگین که یکی از انواع زعفران نگین است در هنگام برداشت مقداری از ریشه (خامه) به همراه کلاله قرمز رنگ جدا می‌ شود. ولی نکته مثبت آن در این است که به همین علت‌ از قیمت خیلی کمتری نسبت به زعفران سوپر نگین برخوردار است و به یک گزینه مقرون به صرفه برای خرید تبدیل شده است.

حالا که با انواع زعفران نگین آشنا شدیم، مطمئنم اکنون تفاوت انواع زعفران را می‌ دانید؛ پس وقت آن رسیده که به دیگر انواع زعفران نگاهی بیاندازیم و تفاوت آن‌ ها با یکدیگر را متوجه شویم.

2) زعفران سرگل

زعفران سرگل همان زعفرانی است که به طور غالب در بسته‌ های یک گرمی و یک مثقالی برای مصارف روزانه استفاده می شود. اول به این سوال پاسخ دهیم که چرا به این نوع زعفران، زعفران سرگل می‌ گویند؟ در تهیه این زعفران تا حد امکان بخش سفید رنگ ریشه جدا می شود؛ در این مدل بر خلاف شبه نگین دیگر خبری از قسمت زردی و یا ریشه‌ زعفران نیست و همین دلیل نامیدن این نوع از زعفران است. باید به شما بگوییم که یکی از ویژگی ‌های خوب زعفران سرگل رنگ‌دهی بالا، عطر و طعم خاصش است.

پس تفاوت این مدل زعفران با انواع دیگر چیست؟ زعفران سرگل در مقایسه با دیگر انواع زعفران دارای خرده و شکسته‌ های بیشتری است. عناوین دیگری هم برای زعفران سرگل وجود دارد همچون زعفران سر ریشه، سر قلم، ممتاز و در خارج از ایران، زعفران سرگل را با نام ALL RED  می شناسند.

زعفران سرگل چه ویژگی هایی دارد؟

• کلاله های آن (رشته های بریده شده) تماما جدا از هم می باشند.
• کلاله این مدل زعفران کاملا قرمز رنگ بوده و هیچ اثری از سفیدی در آن نیست.
• از رنگ و ظاهری جذاب برخوردار است.
• از رشته‌ های کلاله ای که ضخيم است تشکیل شده.
• درصد کروسين و سافرانال موجود در زعفران سرگل خیلی بالا می‌ باشد.
• قدرت رنگدهی بسیار بالا
• قیمت مقرون به صرفه به نسبت کیفیت بالای این مدل زعفران
• عطر و طعمی قوی

موارد استفاده زعفران سرگل شامل مصارف درمانی، خوراکی و صنعتی می‌ باشد. البته یکی از انواع اصلی زعفران صادراتی همین زعفران سرگل می‌ باشد. در آخر با توجه به تمام ویژگی‌ هایی که در بالا ذکر شد پیشنهاد ماه چین، استفاده از زعفران سرگل برای مصارف خانگی و حتی رستوران هاست. برای خرید زعفران سرگل با بهترین کیفیت موجود هم، کافی است که با پشتیبانی تیم ماه چین تماس بگیرید.

تفاوت زعفران نگین و سرگل در چیست؟

تا اینجای کار ما با انواع زعفران نگین و سرگل آشنا شدیم. پس فکر می‌ کنم با خواندن اطلاعات بالا به راحتی بتوانید این تفاوت را تشخیص دهید. بله درست است طول زعفران سرگل از زعفران نگین کمتر و همچنین ضخامت کلاله های زعفران نگین درشت‌ تر است.

3) زعفران پوشال

زعفران پوشال، زعفرانی است که دارای کلاله هایی به رنگ قرمز، همراه با مقداری خامه (مابین سه تا پنج میلیمتر) می‌ باشد. تولید این نوع زعفران در ابتدای فصل برداشت است. همچنین این گل دارای بقاء بیشتری نسبت به دیگر گل‌ های زعفران است چرا که همراه با کلاله‌ های خود مقداری از خامه را هم داراست. در حالت طبیعی از هر 100 کیلو گل زعفران، تقریبا یک کیلوگرم زعفران پوشال گرفته می شود.

زعفران سرگل در مقایسه با زعفران دسته از قدرت رنگ دهی بالاتری برخوردار است، زیرا کلاله آن از زعفران دسته بیشتر است. شاید شما هم شنیده باشید که عده‌ ای از مردم این نوع زعفران را برای مصارف خانگی خود ترجیح می‌ دهند اما چرا؟ پاسخ کوتاهی دارد. وجود خامه در در این نوع زعفران به مصرف کنندگان این اطمینان را می‌ دهد که محصول تقلبی را خریداری نکرده‌ اند. اما مصرف زعفران پوشال در کجاست؟ زعفران پوشال به دلیل قیمت مناسب و رنگدهی خوب بیبشتر برای مصارف خانگی و یا صنعتی مانند تولید شیرینی جات استفاده می‌ شود.

ویژگی‌ های زعفران پوشال

• در آخر کلاله آن سفیدی دیده می شود.
• در هم تنیده و فرخورده است.
• دارای تکه های به هم چسبیده نیست.
• دارای رشته هایی به شکل کلاف هستند.
• از رنگ زیبایی برخوردار است.

تفاوت زعفران نگین و پوشال در چیست؟

ما بعد از توضیح هر نوع، بصورت مجزا آن زعفران را با مدل نگین مقایسه می‌ کنیم و حالا بعد از بیان ویژگی‌ های زعفران پوشال وقت آن رسیده تا تفاوت زعفران نگین و پوشال را بررسی کنیم.

اگر به مقایسه خامه زعفران نگین با خامه زعفران پوشال معمولی بپردازیم (منظور از خامه همان ریشه یا کنج است) خواهیم دانست که آن‌ ها از شباهت بالایی نسبت به هم برخوردار هستند. فکر می‌ کنم شنیدن این جمله ذهن شما را درگیر کرد، حتما می‌ گویید اگر شباهت بسیاری به هم دارند پس چطور از یکدگیر تشخیصشان بدهیم؟ از جهت ضخامت، این دو مدل زعفران تنها از جهت ضخامت با هم تفاوت دارند. زعفران پوشال معمولی در مقایسه با زعفران نگین ظریف‌ تر می باشد. زعفران نگین از لحاظ فیزیک، بسیار حجیم بوده و در مقایسه با زعفران پوشال از ظاهری بسیار زیبا برخوردار است.

4) زعفران دسته یا دخترپیچ

در میان انواع و اقسام مختلفی که زعفران دارد، زعفران دسته یا زعفران دخترپیچ اصلی‌ ترین و پایه‌ ای‌ ترین نوع زعفران‌ محسوب می‌ شود.

عموما قسمت خامه آن مابین 3 تا 5 میلیمتر است و با توجه به کیفیت زعفران، قسمت کلاله آن امکان دارد از آن بلند تر و یا کوتاه‌ تر باشد، البته باید توجه داشت که این خصوصیت اغلب به سلیقه کسی که زعفران را پاک می کند بر می گردد. همچنین این نوع زعفران، از لحاظ قیمت نسبت به بقیه انواع زعفران بهتر و مقرون به صرفه تر می باشد. زعفران دخترپیچ یکی از زیبا‌ ترین انواع زعفران می‌ باشد که خواهان بسیاری نیز در بین اقشار مختلف جامعه دارد.

5) زعفران ریشه

می‌ دانیم که اکثر افراد با شنیدن نام این نوع زعفران گمان می‌ کنند که زعفران ریشه همان ریشه زعفران است که در خاک قرار دارد، اما اینطور نیست. کلاله زعفران که بخش اصلی زعفران می‌ باشد دارای قسمتی سفید رنگ در انتهای خود می‌ باشد که نامش ریشه زعفران است.

ریشه زعفران دارای تمام خواص قسمت‌ های قرمز رنگ زعفران می‌ باشد و تنها قدرت رنگدهی کلاله را ندارد. این نوع زعفران قیمتی به مراتب پایین‌ تر از انواع دیگر دارد ولی خواص زعفران را به طور کامل داراست. پس اگر قصد شما از خرید زعفران تنها استفاده از خواص درمانی آن است می‌ توانید اقدام به خرید ریشه زعفران کنید.

بهترین نوع زعفران کدام است؟

تا اینجا انواع زعفران را شناختیم؛ تفاوت تمامی آن ها با زعفران نگین را متوجه شدیم و دانستیم که خود زعفران نگین هم انواعی دارد، پس حالا نوبت این رسیده تا به سراغ پاسخ به بیشترین سوالی که همیشه از ما پرسیده می‌ شود برویم آن هم این سوال است (بهترین نوع زعفران کدام است؟) فکر می‌ کنیم تا اینجای کار خودتان پاسخ این سوال را پیدا کرده‌ اید. بله درست است زعفران نگین.

از بین انواع زعفران، زعفران نگین خاصیت رنگ دهی، عطر و کیفیت خار‌ق العاده‌ ای دارد. در کشور ایران بهترین نوع زعفران، همین نوع است که البته به آن زعفران نگینی هم می گویند. جالب است بدانید که از آن به عنوان گران قیمت‌ ترین، خوش عطر‌ ترین و با کیفیت ترین زعفران یاد می‌ شود. همچنین برای صادرات زعفران هم عموما از این نوع زعفران استفاده می‌ شود. اگر شما هم نیاز به زعفران اصل در حجم بالا برای صادرات دارید می توانید خرید زعفران عمده  کیلویی خود را از ماه چین انجام دهید.

سخن آخر

سعی کردیم در این محتوا کلیه اطلاعات درباره انواع زعفران را شرح دهیم و فکر می‌ کنیم بعد از مطالعه این مقاله شما به راحتی می‌ توانید انواع زعفران را از هم تشخیص دهید و بدانید هر نوع چه کاربردی دارد. چنانچه تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره هر کدام از زعفران‌ ها داشته باشید به پیشنهاد ماه چین لینک هایی که در توضیحات هر قسمت قرار داده ایم را دنبال کنید.

محمد جواد قیطاسی
نویسنده و هم‌بنیانگذار ماه چین

همیشه آرزو داشتم یک منبع آموزشی جامع زعفران وجود داشت تا علاوه بر یادگیری ساده تر صنعت زعفران، از پیشنهادات آموزشی و دنیای جدید آن استفاده میکردم. آن آرزو، اکنون، “ماه چین” نام دارد.