مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها

آفات زعفران و بیماری ها از جمله مشکلات اغلب مزارع زعفران است. البته که با پیشگیری و حتی درمان به موقع میتوان این مشکل را به کل حل کرد. مبارزه با آفات زعفران و بیماری‌ های مزارع زعفران بخش مهمی از کشت زعفران است. به‌ نحوی که با کوچک ترین اهمال کاری در این مورد از کاشت زعفران، ضرر‌های جبران ناپذیری متوجه مزرعه شما خواهد شد که جبران آن گاهی سخت و گاهی غیرممکن است.

شناخت آفات و بیماری‌های رایج زعفران و روش مبارزه با آن‌ها یکی از مهم ترین اطلاعاتی است که هر کشاورزی باید قبل از کاشت زعفران بداند. در این مقاله انواع آفات زعفران و بیماری ها را معرفی میکنیم و بهترین راه پیشگیری و درمان را با شما در میان میگذاریم.

مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها

گیاه زعفران هم مانند هر گیاه دیگری، دارای آفات و بیماری های خاص خود است. با تشخیص زود هنگام و پیشگیری به موقع میتوان از آسیب‌های مالی و از بین رفتن کامل مزرعه زعفران جلوگیری کرد. روش های مبارزه و پیگیری از آفات زعفران و بیماری ها متنوع بوده که در ادامه به آن می پردازیم.

آفات زعفران

آفات شایع مزارع زعفران شامل: موش، خرگوش، خارپشت و کرم است.

موش

موش یکی از خطرناک ترین آفات زعفران است؛ در صورتی که با آن مقابله نکنید سال به سال ضررهای بیشتری به مزرعه شما خواهد زد.

موش‌های جونده علاوه بر تغذیه از پیازها، آنها را جابجا میکنند؛ یکی از راه های تشخیص حضور موش در مزرعه گل ندادن یک قسمت از مزرعه و خالی شدن آن قسمت است؛ در واقع موش ها پیازهای زعفران را در یک قسمت از مزرعه انبار میکنند.

بهترین راه‌ های مبارزه با موش پیشگیری از ورود موش به مزرعه میباشد. برای مقابله با موش باید مدام مزرعه را سرکشی کنید و باتوجه به اینکه زاد و ولد موش سریع و زیاد است، باید با مشاهده اولین نشانه های حضور موش مبارزه را شروع کنید.

در صورتی که موش به مزرعه راه پیدا کند متاسفانه تنها راه مبارزه با آن از بین بردن آن است. برای از بین بردن موش ها میتوانید از دود اگزوز یا کپسول گاز خانگی استفاده کنید؛ به این صورت که تمامی سوراخ های موش را مسدود کنید و تنها یک سوراخ باقی بگذارید سپس شلنگ گاز یا دود اگزوز را داخل سوراخ موش وصل کنید تا موش ها خفه شوند.

استفاده از گندم های سمی دارای سیانو در سطح مزرعه، پفک آغشته به سیانور‌ و سموم شیمیایی از جمله روش های رایج برای از بین بردن موش‌ها میباشند. به ازای هر 5 کیلوگرم گندم، 2 گرم سیانور و 100گرم روغن نیاز دارید.

خرگوش

یکی دیگر از آفات زعفران، خرگوش است. خرگوش برگ‌های سبز زعفران که از معدود سبزی های زمستان است؛ را می‌خورد و حتی پیاز را از زمین خارج می‌کند.

برای مقابله با خرگوش می‌توانید مزرعه را حصار کشی یا تله‌گذاری کنید. تله‌گذاری با طعمه‌های مسموم انجام می‌شود و یا می‌توان از برخی مواد دور کنند حیوانات مانند آربین نیز استفاده کرد. آربین ماده‌ایی است که بوی نامناسبی در هوا پخش کرده و حیوانات خون‌گرم را فراری می‌دهد.

خارپشت

خارپشت یا جوجه تیغی (تشی) جز آسیب‌های غیر شایع مزرعه و آفات زعفران است. خارپشت با خارج کردن پیاز زعفران از زمین به مزرعه آسیب می‌زند.

روش مبارزه

• محصورسازی مزرعه با توری
• شکار کردن خارپشت
• استفاده از محلول کلروپیکرین

در برخی مناطق از محلول کلروپیکرین برای مبارزه با آفات زعفران استفاده می‌کنند. همه سوراخ های لانه خارپشت رو مسدود کرده و در یکی از آن‌ها چوبی با طول دو متر که سر آن پنبه آغشته به کلروپیکرین است را به داخل لانه می‌برند؛ گاز متساعد شده از این محلول سبب از بین رفتن این آفت میشود.

نکات مهم:

1. مبارزه با محلول کلروپیکرین باید در دمای بالاتر از 19 درجه انجام شود وگرنه گازی متصاعد نخواهد شد.
2. استفاده از طعمه برای مبارزه با خارپشت کارساز نخواهد بود.

کرم پیازخوار

کرم پیاز‌خوار همان‌طور که از نامش پیداست به پیاز زعفران حمله کرده و به آن آسیب می‌زند. این موجود سفید رنگ است و در زیرخاک فعالیت خود را انجام می‌دهد.

علائم: خشک و زرد شدن ناگهانی برگ های زعفران و ضعیف شدن زعفران از جمله نشانه های خسارت این آفت است.

روش مبارزه: برای مقابله با این آفت راهی جز استفاده از سم‌های مخصوص موجود در بازار نیست.

تریپس بنه

یکی دیگر از آفات زعفران، تریپس بنه است. این آفت از آغاز فصل رویش زعفران تا اواخر آن به برگ‌های زعفران حمله می‌کند. تا وقتی که برگ‌های زعفران سبز باشد از جمعیت بالایی برخوردار است. خسارت این آفت به برگ‌های زعفران به صورت پیدایش نقاط زرد تا سفید‌ رنگ بر روی برگ‌های زعفران است. برگ‌هایی که زودتر زرد می‌شوند آلوده‌تر از بقیه هستند.

این آفت به طور مستقیم باعث کاهش محصول زعفران سال آینده می‌شود. جمعیت این آفت در اواخر دوره‌ رویش افزایش می‌یابد و همین دلیلی بر عدم مبارزه شیمیایی با این آفت است.

بیماری های مزرعه زعفران

کنه و انواع مختلفی از قارچ‌ها از جمله عوامل بیماری‌زا شایع پیاز زعفران هستند. یکی از اعوامل بیماری‌زایی در برگ های زعفران باکتری است که در ادامه با آن آشنا میشوید.

 کنه پیاز زعفران

کنه در مزارعی که سابقه کشت طولانی مدت دارند مشاهده می‌شود.

کنه جانداری بسیار کوچک بیضی شکل، تیره رنگ و دارای پاهای کوتاه و پرز‌دار است. کنه به پیاز زعفران حمله میکند و باعث ایجاد لکه های سیاه و پوسیدگی پیاز زعفران و همچنین باعث ضعیف‌تر شدن زعفران می‌شود.

خوشبختانه آلودگی کنه از پیاز مادری به پیازهای دختری منتقل نمیشود. بنابراین پیازهای دختری تازه تکثیر شده، سالم هستند. برای درک بهتر این موضوع ویدیو زیر را مشاهده کنید.

 

بیماری های قارچی زعفران

بیماریهای قارچی زعفران شامل زوال پیاز زعفران و سیاهک میباشد.

زوال زعفران

بيمارى زوال مزرعه زعفران به دلیل وجود قارچ ريزوکتونيا در پيازهای زعفران پدیدار می‌شود. اين نوع از قارچ ها ابتدا به‌ سطح پيازهای زعفران حمله کرده و تمامی سطح پیاز پر از لکه های سرخ رنگ می شود و پس از گذشت زمان کوتاه، به تدریج وارد خود پیاز زعفران می شوند.

نتیجه نفوذ اين قارچ ها به داخل پياز زعفران باعث ایجاد برآمدگى‌ هایى در سطح پیاز، پوسيدن پیاز و خشک شدن برگ‌ های گیاه مى‌‌شود. توجه داشته باشید که این بیماری می‌تواند خسارت های غیر قابل جبرانی به مزرعه شما وارد کند؛ بنابراین هر چه سریع تر باید آن را شناسایی کرده و با آن مقابله کنید.

سیاهک زعفران

عامل بیماری سیاهک زعفران قارچ فوماگو است که با وارد شدن به مزرعه زعفران پیازها را درگیر بیماری سیاهک می‌کند. این بیماری ابتدا از برگ ها شروع شده و در نهایت به پیازهای زعفران انتقال پیدا می‌کند. از علائم این بیماری، پدیدار شدن لکه های قهوه ای ریز بر روی برگ های گیاه، پوسیده و له شدن برگ ها و سپس پیازهای زعفران و در موارد بسیار حاد و شدید نابودی کل پیاز های زعفران می‌شود.

عوامل ایجاد کنه و قارچ

دو عامل رطوبت و گرما علل اصلی رشد کنه و قارچ در پیاز زعفران هستند. با کنترل شرایط محیطی(دما و رطوبت) میتوانیم تا حد زیادی از ابتلا پیازها به این دو بیماری جلوگیری کنیم.

یکی از راه های جلوگیری از قارچ و کنه عدم آبیاری مزرعه در تابستان و نرسیدن رطوبت به پیازها در این فصل است.

بیماری باکتریایی و زردی برگ زعفران

علل ایجاد بیماری زردی برگ های زعفران، باکتری بورخلدریا گلادیولی است. بعد از برداشت گل، حفظ سبزینگی مزرعه و برگ‌ها برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چون بعد از برداشت از طریق برگ ها مواد مغذی را به پیاز می‌رسد. پیاز مادری که تغذیه و تقویت میشوند، پیازهای دختری درشت تری تولید میکند که این موارد در نهایت در عملکرد و گلدهی مزرعه در سال آینده تاثیر مثبتی دارند.

علائم بیماری زردی زعفران

• زرد شدن برگ های زعفران
• خشک شدن و پوسیدگی برگ ها
• ایجاد لکه روی برگ ها و هم چنین پیاز ها
• نرم و پوسیده شدن پباز ها در داخل خاک

روش های انتقال باکتری

برای انتقال این بیماری چندین روش وجود دارد که شایع ترین آن ها انتقال این بیماری از طریق پیازهای آلوده و ضدعفونی نشده، آبیاری مزرعه با استفاده از آب آلوده و خاک آلوده است.

بیماری ورم پیاز زعفران

عامل شیوع این بیماری در مزرعه زعفران به طور کامل شناخته نشده است اما با توجه به سایر بیماری های زعفران اصلی ترین دلیل بیماری های زعفران باکتری ها و قارچ ها هستند که به طور کامل در صورت جلوگیری و کنترل نکردن مزرعه زعفران را درگیر خود می‌کنند.

علائم ورم پیاز زعفران

از علائم این بیماری کوچک شدن پیاز های زعفران، کاهش میزان گل دهی مزرعه، ایجاد ورم و تورم در سطح پیازهای زعفران، کوتاه تر شدن و رشد نکردن برگ های زعفران مشاهده شده است.

راه های پیشگیری از بیماری پیاز زعفران حین کاشت

1. رعایت عمق کاشت مناسب زعفران 15 تا 20 سانتی متر
2. انتخاب پیاز سالم جهت کشت
3. ضدعفونی کردن پیاز قبل از کشت
4. خاکریزی در تابستان برای جلوگیری از خروج پیاز از خاک(1تا 2 سانتی متر)
5. استفاده از گوگرد جهت پاک سازی مزرعه

 

 

ضعیف شدن گیاه

به دلیل کاهش مواد غذایی ضروری و مغذی لازم جهت رشد زعفران ممکن است گیاه زعفران ضعیف شده و باروری کمتری را از خود بروز دهد. با این که ضعیف شدن گیاه بر اثر یک نوع آفت یا بیماری نیست؛ اما به کاهش مستقیم محصول زعفران می‌انجامد پس باید با آن مقابله کرد.

دلایل ضعیف شدن گیاه

1. عدم کود‌ دهی مناسب
2. فقر زمین از لحاظ مواد لازم معدنی و آلی
3. کشت مداوم و طولانی مدت در یک زمین
4. رشد علف‌های هرز در مزرعه(منجر به کاهش مواد غذایی در دسترس زعفران)

مقابله با ضعیف شدن گیاه

برای مبارزه با علف‌های هرز مزرعه می‌توانید از روش‌های فیزیکی (دست، بیلچه و یا سایر ادوات کشاورزی) و روش‌های شیمیایی (سموم) استفاده کنید. ‌امروزه روش‌های فیزیکی روش بهتری محسوب می‌شوند.

برای مقاله با تضعیف گیاه و برای تقویت آن از کود‌دهی و محلول‌پاشی مزرعه به صورت منظم و اصولی استفاده میشود(کودهای دارای آهن، فسفات، ازته).

سخن پایانی

مسلما آفات زعفران و بیماری‌های دیگری نیز برای مزرعه زعفران وجود دارد که با رعایت برخی نکات اولیه و اصولی می‌توان تا حد زیادی مزرعه را از آن ها مصون داشت. همان طور که اشاره کردیم برخی اقدامات نظیر انتخاب پیاز مناسب و ضدعفونی کردن صحیح پیاز زعفران و عمق مناسب کاشت زعفران برای جلوگیری از بیماری‌ها در هنگام کاشت زعفران باید رعایت شوند.

اقداماتی مثل سرکشی مداوم به مزرعه، افزودن خاک در تابستان و عدم آبیاری مزرعه در تابستان مربوط به مراحل پس از کشت زعفران است.

شما با رعایت این نکات ساده می‌توانید علاوه بر اینکه مزرعه خود را در مقابل برخی از آفات و بیماری‌ها بیمه میکنید و از کاهش بازدهی زعفران خود نیز جلوگیری کنید.