مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها

آفات مهم مزرعه زعفران شامل موش، خرگوش، خارپشت و کرم پیازخوار بوده و بیماری‌ های شایع نیز شامل کنه، قارچ و باکتری هستند. استفاده از پیاز سالم، ضدعفونی قبل از کشت، کنترل رطوبت و سرکشی منظم به مزرعه، مهم‌ ترین راه‌ های پیشگیری و حفظ سلامت مزرعه زعفران‌ اند. این آفات و بیماری ها از جمله مشکلات اغلب مزارع زعفران است. مبارزه با آفات و بیماری های زعفران بخش مهمی از کشت زعفران است. به‌ نحوی که با کوچک ترین اهمال کاری در این مورد، ضرر‌های جبران ناپذیری متوجه مزرعه شما خواهد شد.

خلاصه مقاله مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها: آفات و بیماری‌ ها از مشکلات رایج مزارع زعفران هستند که با پیشگیری و مدیریت به‌ موقع بطور کامل قابل کنترل‌ اند. آفات مهم شامل موش، خرگوش، خارپشت و کرم پیازخوار بوده و بیماری‌ های شایع نیز شامل کنه، قارچ و باکتری هستند. استفاده از پیاز سالم، ضدعفونی قبل از کشت، کنترل رطوبت و سرکشی منظم به مزرعه، مهم‌ ترین راه‌ های پیشگیری و حفظ سلامت مزرعه زعفران‌ اند.

مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها

گیاه زعفران هم مانند هر گیاه دیگری، دارای آفات و بیماری های خاص خود است. با تشخیص زود هنگام و پیشگیری به موقع میتوان از آسیب‌ های مالی و از بین رفتن کامل مزرعه زعفران جلوگیری کرد. روش های مبارزه و پیگیری از آفات زعفران و بیماری ها متنوع بوده که در ادامه به آن می پردازیم.

آفات زعفران

آفات شایع مزارع زعفران شامل: موش، خرگوش، خارپشت و کرم است.

موش

موش یکی از خطرناک ترین آفات مزرعه زعفران است؛ در صورتی که با آن مقابله نکنید سال به سال ضررهای بیشتری به مزرعه شما خواهد زد. موش‌ های جونده علاوه بر تغذیه از پیازها، آنها را جابجا می کنند؛ یکی از راه های تشخیص حضور موش در مزرعه، گل ندادن یک قسمت از مزرعه و خالی شدن آن قسمت است؛ در واقع موش ها پیازهای زعفران را در یک قسمت از مزرعه انبار می کنند.

روش مبارزه با موش: بهترین راه‌ های مبارزه با موش پیشگیری از ورود موش به مزرعه می باشد. برای مقابله با موش باید مدام مزرعه را سرکشی کنید و با توجه به اینکه زاد و ولد این موجود سریع است، باید با مشاهده اولین نشانه های حضور موش مبارزه را شروع کنید.

در صورتی که موش راه به مزرعه را پیدا کند متاسفانه تنها راه مبارزه با آن از بین بردن آن است. برای از بین بردن موش ها می توانید از دود اگزوز یا کپسول گاز خانگی استفاده کنید؛ به این صورت که تمامی سوراخ های موش را مسدود کنید و تنها یک سوراخ باقی بگذارید؛ سپس شلنگ گاز یا دود اگزوز را داخل سوراخ موش وصل کنید تا موش ها خفه شوند.

استفاده از گندم های سمی دارای سیانور در سطح مزرعه، پفک آغشته به سیانور‌ و سموم شیمیایی از جمله روش های رایج برای از بین بردن موش‌ ها می باشند. به ازای هر 5 کیلوگرم گندم، به 2 گرم سیانور و 100گرم روغن نیاز دارید.

خرگوش

یکی دیگر از آفات زعفران، خرگوش است. خرگوش برگ‌ های سبز زعفران که از معدود سبزی های زمستان است را می‌ خورد و حتی پیاز را از زمین خارج می‌ کند.

روش مبارزه با خرگوش: برای مقابله با خرگوش می‌ توانید مزرعه را حصار کشی یا تله‌ گذاری کنید. تله‌ گذاری با طعمه‌ های مسموم انجام می‌ شود یا می‌ توان از برخی مواد دور کنند حیوانات مانند آربین نیز استفاده کرد. آربین ماده‌ ایی است که بوی نامناسبی در هوا پخش کرده و حیوانات را فراری می‌ دهد.

خارپشت

خارپشت یا جوجه تیغی (تشی) جز آسیب‌ های غیر شایع مزرعه و آفات زعفران است. خارپشت با خارج کردن پیاز زعفران از زمین به مزرعه آسیب می‌ زند.

روش مبارزه

• محصورسازی مزرعه با توری
• شکار کردن خارپشت
• استفاده از محلول کلروپیکرین

روش مبارزه با خارپشت: در برخی مناطق از محلول کلروپیکرین برای مبارزه با آفات زعفران استفاده می‌ کنند. همه سوراخ های لانه خارپشت رو مسدود کرده و در یکی از آن‌ ها چوبی با طول دو متر که سر آن پنبه آغشته به کلروپیکرین است را به داخل لانه می‌ برند؛ گاز متساعد شده از این محلول سبب از بین رفتن این آفت می شود.

نکات مهم:

1. محلول کلروپیکرین باید در دمای بالاتر از 19 درجه استفاده شود وگرنه گازی متصاعد نخواهد شد.
2. استفاده از طعمه برای مبارزه با خارپشت کارساز نخواهد بود.

کرم پیازخوار

کرم پیاز‌خوار همانطور که از نامش پیداست به پیاز زعفران حمله کرده و به آن آسیب می‌ زند. این موجود سفید رنگ است و در زیر خاک فعالیت خود را انجام می‌ دهد.

علائم: خشک و زرد شدن ناگهانی برگ های زعفران و ضعیف شدن زعفران از جمله نشانه های خسارت این آفت به پیاز است.

روش مبارزه باکرم پیازخوار: برای مقابله با این آفت راهی جز استفاده از سم‌های مخصوص موجود در بازار نیست.

تریپس بنه

یکی دیگر از آفات زعفران، تریپس بنه است. این آفت از آغاز فصل رویش زعفران تا اواخر آن به برگ‌ های زعفران حمله می‌ کند. تا وقتی که برگ‌ های زعفران سبز باشد از جمعیت بالایی برخوردار است. خسارت این آفت به برگ‌ های زعفران به صورت پیدایش نقاط زرد تا سفید‌ رنگ بر روی برگ‌ های زعفران است. برگ‌ هایی که زودتر زرد می‌ شوند آلوده‌ تر از بقیه هستند.

این آفت به طور مستقیم باعث کاهش محصول زعفران سال آینده می‌ شود. جمعیت این آفت در اواخر دوره‌ رویش افزایش می‌ یابد و همین دلیلی بر عدم مبارزه شیمیایی با این آفت است.

بیماری های مزرعه زعفران

کنه و انواع مختلفی از قارچ‌ ها از جمله عوامل بیماری‌ زا شایع پیاز زعفران هستند. یکی از اعوامل بیماری‌ زایی در برگ های زعفران، باکتری است که در ادامه با آن آشنا می شوید.

 کنه پیاز زعفران

کنه در مزارعی که سابقه کشت طولانی مدت دارند مشاهده می‌ شود.

کنه جانداری بسیار کوچک بیضی شکل، تیره رنگ و دارای پاهای کوتاه و پرز‌دار است. کنه به پیاز زعفران حمله می کند و باعث ایجاد لکه های سیاه و پوسیدگی پیاز زعفران و همچنین باعث ضعیف‌ تر شدن زعفران می‌ شود.

آلودگی کنه از پیاز مادری به پیازهای دختری منتقل نمی شود. بنابراین پیازهای دختری تازه تکثیر شده، سالم هستند. برای درک بهتر این موضوع ویدیو زیر را مشاهده کنید.

بیماری های قارچی زعفران

بیماری های قارچی زعفران شامل زوال پیاز زعفران و سیاهک می باشد که در ادامه به بررسی هر کدام از آن ها می پردازیم.

زوال زعفران

بيمارى زوال مزرعه زعفران به دلیل وجود قارچ ريزوکتونيا در پيازهای زعفران پدیدار می‌ شود. اين نوع از قارچ ها ابتدا به‌ سطح پيازهای زعفران حمله کرده و تمامی سطح پیاز را پر از لکه های سرخ رنگ می کند و پس از گذشت زمان کوتاه، به تدریج وارد خود پیاز زعفران می شوند.

نتیجه نفوذ اين قارچ ها به داخل پياز زعفران باعث ایجاد برآمدگى‌ هایى در سطح پیاز، پوسيدن پیاز و خشک شدن برگ‌ های گیاه مى‌‌ شود. توجه داشته باشید که این بیماری می‌ تواند خسارت های غیر قابل جبرانی به مزرعه شما وارد کند؛ بنابراین هر چه سریع تر باید آن را شناسایی کرده و با آن مقابله کنید.

سیاهک زعفران

عامل بیماری سیاهک زعفران قارچ فوماگو است که با وارد شدن به مزرعه زعفران پیازها را درگیر بیماری سیاهک می‌ کند. این بیماری ابتدا از برگ ها شروع شده و در نهایت به پیازهای زعفران انتقال پیدا می‌ کند. از علائم این بیماری، پدیدار شدن لکه های قهوه ای ریز بر روی برگ های گیاه، پوسیده و له شدن برگ ها و سپس پیازهای زعفران می باشد.

عوامل ایجاد کنه و قارچ

دو عامل رطوبت و گرما علل اصلی رشد کنه و قارچ در پیاز زعفران هستند. با کنترل شرایط محیطی (دما و رطوبت) می توانیم تا حد زیادی از ابتلا پیازها به این دو بیماری جلوگیری کنیم.

یکی از راه های جلوگیری از قارچ و کنه عدم آبیاری مزرعه در تابستان و نرسیدن رطوبت به پیازها در این فصل است.

بیماری باکتریایی و زردی برگ زعفران

علل ایجاد بیماری زردی برگ های زعفران، باکتری بورخلدریا گلادیولی است. بعد از برداشت گل، حفظ سبزینگی مزرعه و برگ‌ ها برای ما اهمیت ویژه‌ ای دارد؛ چرا که بعد از برداشت از طریق برگ ها مواد مغذی به پیاز می‌ رسد. پیاز مادری که تغذیه و تقویت می شوند، پیازهای دختری درشت تری تولید می کند که این موارد در نهایت در عملکرد و گلدهی مزرعه در سال آینده تاثیر مثبتی دارند.

علائم بیماری زردی زعفران

• زرد شدن برگ های زعفران
• خشک شدن و پوسیدگی برگ ها
• ایجاد لکه روی برگ ها و همچنین پیاز ها
• نرم و پوسیده شدن پباز ها در داخل خاک

روش های انتقال باکتری

برای انتقال این بیماری چندین روش وجود دارد که شایع ترین آن ها انتقال این بیماری از طریق پیازهای آلوده و ضدعفونی نشده، آبیاری مزرعه با استفاده از آب آلوده و خاک آلوده است.

بیماری ورم پیاز زعفران

عامل شیوع این بیماری در مزرعه زعفران به طور کامل شناخته نشده است اما با توجه به سایر بیماری های زعفران، اصلی ترین دلیل بیماری های زعفران باکتری و قارچ ها هستند که به طور کامل در صورت جلوگیری و کنترل نکردن مزرعه زعفران را درگیر خود می‌ کنند.

علائم ورم پیاز زعفران

از علائم این بیماری کوچک شدن پیاز های زعفران، کاهش میزان گل دهی مزرعه، ایجاد ورم و تورم در سطح پیازهای زعفران، کوتاه تر شدن و رشد نکردن برگ های زعفران است.

راه های پیشگیری از بیماری پیاز زعفران حین کاشت

1. رعایت عمق کاشت مناسب زعفران 15 تا 20 سانتی متر
2. انتخاب پیاز سالم جهت کشت
3. ضدعفونی کردن پیاز قبل از کشت
4. خاکریزی در تابستان برای جلوگیری از خروج پیاز از خاک (1تا 2 سانتی متر)
5. استفاده از گوگرد جهت پاکسازی مزرعه

ضعیف شدن گیاه

به دلیل کاهش مواد غذایی ضروری و مغذی لازم جهت رشد زعفران ممکن است گیاه زعفران ضعیف شده و باروری کمتری را از خود بروز دهد. با این که ضعیف شدن گیاه بر اثر یک نوع آفت یا بیماری نیست؛ اما به کاهش مستقیم محصول زعفران می‌ انجامد پس باید با آن مقابله کرد.

دلایل ضعیف شدن گیاه

1. عدم کود‌ دهی مناسب
2. فقر زمین از لحاظ مواد لازم معدنی و آلی
3. کشت مداوم و طولانی مدت در یک زمین
4. رشد علف‌ های هرز در مزرعه (منجر به کاهش مواد غذایی در دسترس زعفران می شود.)

مقابله با ضعیف شدن گیاه

برای مبارزه با علف‌ های هرز مزرعه زعفران می‌ توانید از روش‌ های فیزیکی (دست، بیلچه و یا سایر ادوات کشاورزی) و روش‌ های شیمیایی (سموم) استفاده کنید. ‌امروزه روش‌ های فیزیکی روش بهتری محسوب می‌ شوند.

برای مقابله با تضعیف گیاه و تقویت آن از کود‌دهی و محلول‌ پاشی مزرعه به صورت منظم و اصولی استفاده می شود (کودهای دارای آهن، فسفات، ازته).

سخن آخر مقاله مبارزه با آفات زعفران و بیماری ها

مسلما آفات زعفران و بیماری‌ های دیگری نیز برای مزرعه زعفران وجود دارد که با رعایت برخی نکات اولیه و اصولی می‌ توان تا حد زیادی مزرعه را از آن ها مصون داشت. همان طور که اشاره کردیم برخی اقدامات نظیر انتخاب پیاز مناسب، ضدعفونی کردن صحیح پیاز زعفران و رعایت عمق مناسب کاشت زعفران برای جلوگیری از بیماری‌ ها در هنگام کاشت باید رعایت شوند.

اقداماتی مانند سرکشی مداوم به مزرعه، افزودن خاک در تابستان و عدم آبیاری مزرعه در تابستان مربوط به مراحل پس از کشت زعفران است.

شما با رعایت این نکات ساده می‌ توانید علاوه بر اینکه مزرعه خود را در مقابل برخی از آفات و بیماری‌ ها بیمه می کنید، از کاهش بازدهی زعفران خود نیز جلوگیری کنید.